วิเคราะห์สารีปุตตสูตร-โกลิตสูตร-ปิลินทวัจฉสูตร ในพระไตรปิฎกเล่มที่ 25 พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ 17 ขุททกนิกาย อุทาน 3. นันทวรรค
บทนำ พระไตรปิฎกถือเป็นแหล่งคำสอนสำคัญของพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะในหมวดพระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อุทาน ซึ่งบรรจุพระสูตรที่เน้นการกล่าวสรรเสริญคุณธรรมของพระสาวกและหลักธรรมที่นำไปสู่ความสงบภายใน ในบทความนี้จะทำการวิเคราะห์สาระสำคัญและความเชื่อมโยงทางหลักธรรมจากสามพระสูตร ได้แก่ สารีปุตตสูตร โกลิตสูตร และปิลินทวัจฉสูตร เพื่อแสดงให้เห็นถึงแนวทางพุทธสันติวิธีในบริบทของพระพุทธศาสนา
สารีปุตตสูตร สารีปุตตสูตรนำเสนอภาพของพระสารีบุตร ซึ่งมีลักษณะของความสงบและตั้งมั่นด้วยสติ โดยพระพุทธองค์ทรงเปล่งอุทานว่า "ภิกษุผู้ดุจภูเขา ย่อมไม่หวั่นไหวเพราะความสิ้นโมหะ เหมือนภูเขาหินไม่หวั่นไหว ตั้งอยู่ด้วยดี ฉะนั้น"
การวิเคราะห์หลักธรรม:
ความตั้งมั่นในสติ (สติสัมปชัญญะ) เป็นเครื่องมือสำคัญในการรักษาความสงบภายใน
การเปรียบเปรย "ภูเขาหิน" แสดงถึงความมั่นคงทางจิตใจ ไม่หวั่นไหวด้วยกิเลส
แนวทางพุทธสันติวิธี:
การฝึกสติเพื่อความสงบของจิต เป็นวิธีการสร้างสันติภายใน
โกลิตสูตร โกลิตสูตรกล่าวถึงพระมหาโมคคัลลานะ ผู้ตั้งกายตรงและเจริญสติในผัสสายตนะทั้งหก พระพุทธองค์ทรงกล่าวว่า "ภิกษุเข้าไปตั้งกายคตาสติไว้แล้ว สำรวมแล้วในผัสสายตนะ ๖ มีจิตตั้งมั่นแล้วเนืองๆ พึงรู้ความดับกิเลสของตน"
การวิเคราะห์หลักธรรม:
กายคตาสติและการสำรวมอินทรีย์ทั้งหกเป็นเครื่องมือในการลดละกิเลส
ความตั้งมั่นในจิตช่วยให้เข้าใจและดับทุกข์
แนวทางพุทธสันติวิธี:
การควบคุมอายตนะภายใน (ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ) ช่วยลดความขัดแย้งในใจ
ปิลินทวัจฉสูตร ปิลินทวัจฉสูตรกล่าวถึงพระปิลินทวัจฉะที่ใช้วาจาหยาบคาย จนพระพุทธองค์ต้องทรงแก้ไขโดยชี้แจงว่า การกระทำนี้เกิดจากอุปนิสัยเก่า พระพุทธองค์ตรัสว่า "มายา มานะ ย่อมไม่เป็นไปในผู้ใด ผู้ใดมีความโลภสิ้นไปแล้ว ไม่มีความยึดถือว่าเป็นของเรา ไม่มีความหวัง บรรเทาความโกรธได้แล้ว มีจิตเย็นแล้ว ผู้นั้นชื่อว่าเป็นพราหมณ์ ผู้นั้นชื่อว่าเป็นสมณะ ผู้นั้นชื่อว่าเป็นภิกษุ"
การวิเคราะห์หลักธรรม:
หลักอภัยทานและความเข้าใจในอุปนิสัย
ความไม่ยึดมั่นถือมั่นในตนเองและอดีต
แนวทางพุทธสันติวิธี:
การให้อภัยและความเข้าใจในพื้นฐานของแต่ละบุคคลเป็นเครื่องมือในการสร้างสันติ
สรุป สารีปุตตสูตร โกลิตสูตร และปิลินทวัจฉสูตร แสดงหลักธรรมที่เกี่ยวข้องกับสติ ความสำรวม และการให้อภัย ซึ่งสามารถนำมาประยุกต์ใช้ในบริบทพุทธสันติวิธี โดยเน้นการสร้างสันติภายในและการลดความขัดแย้งผ่านความเข้าใจในธรรมชาติของจิตใจและพฤติกรรมมนุษย์ได้อย่างชัดเจน
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น