วันอังคารที่ 3 ธันวาคม พ.ศ. 2567

"วิเคราะห์อัฏฐสตปริยายวรรคเวทนาสังยุตต์ในพระไตรปิฎกเล่มที่ 18: ปริบทพุทธสันติวิธี"

 

บทความทางวิชาการ

"วิเคราะห์อัฏฐสตปริยายวรรคในพระไตรปิฎกเล่มที่ 18: ปริบทพุทธสันติวิธี"


บทนำ

อัฏฐสตปริยายวรรค (วรรคว่าด้วยอรรถาธิบาย 108) ในพระไตรปิฎกเล่มที่ 18, พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ 10 สังยุตตนิกาย สฬายตนวรรค เวทนาสังยุตต์ ประกอบด้วย 11 สูตรที่เน้นความสัมพันธ์ของการรับรู้ผ่านอายตนะ และกระบวนการของเวทนา (ความรู้สึก) ในฐานะที่เป็นแก่นสำคัญในกระบวนการพัฒนาปัญญาและความสงบสุขในชีวิต สูตรเหล่านี้มีความสำคัญต่อการเข้าใจธรรมะในเชิงลึก และมีบทบาทสำคัญในบริบทพุทธสันติวิธี ซึ่งเน้นการสร้างความสงบสุขทั้งในระดับปัจเจกบุคคลและสังคม


วิเคราะห์เนื้อหาอัฏฐสตปริยายวรรค

  1. สิวกสูตร
    สิวกสูตรเน้นการอธิบายว่าความเจ็บปวดและความสุขเกิดขึ้นจากเหตุและปัจจัย การยอมรับความจริงของสังสารวัฏและการรู้เท่าทันเวทนานำไปสู่การลดความทุกข์

  2. อัฏฐสตปริยายสูตร
    สูตรนี้เสนอการอรรถาธิบายเวทนาในรูปแบบต่าง ๆ และวิธีการมองเห็นเวทนาอย่างมีปัญญา สูตรนี้ชี้ให้เห็นว่าการปล่อยวางเวทนาเป็นกุญแจสู่ความสงบ

  3. ภิกขุสูตร
    กล่าวถึงความสำคัญของการฝึกภิกษุให้มีความรู้เท่าทันในอายตนะภายในและภายนอก และการเจริญปัญญาเพื่อหลุดพ้นจากทุกข์

  4. ปุพพสูตร
    ปุพพสูตรเชื่อมโยงความคิดเกี่ยวกับอดีตและปัจจุบัน โดยเน้นการระวังความฟุ้งซ่านของจิต และการตั้งมั่นในปัจจุบันเพื่อความสงบ

  5. ญาณสูตร
    สูตรนี้ชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของญาณ (ปัญญาที่รู้แจ้ง) ในการทำความเข้าใจธรรมชาติของเวทนาและอายตนะ

  6. สมณพราหมณสูตร ที่ 1, 2, 3
    เน้นวิธีการใช้ธรรมะในชีวิตประจำวันของสมณะและพราหมณ์ เพื่อพัฒนาปัญญาและความสงบสุขในระดับจิตวิญญาณ

  7. สุทธิกสูตร
    กล่าวถึงความบริสุทธิ์ในจิตใจและการปล่อยวางอารมณ์ทางเวทนาเพื่อบรรลุสันติสุข

  8. นิรามิสสูตร
    สูตรนี้แสดงให้เห็นถึงการหลุดพ้นจากความยึดมั่นในสุขที่มีเงื่อนไข และการบรรลุสุขที่ไม่พึ่งพาเงื่อนไข


ปริบทพุทธสันติวิธี

  1. การสร้างสันติสุขภายใน
    การเจริญสติและสมาธิในทุกขณะตามคำสอนในสูตรเหล่านี้ ช่วยลดการยึดติดในเวทนา และสร้างความสงบสุขภายในที่แท้จริง

  2. การลดความขัดแย้งในสังคม
    การเข้าใจเวทนาในบริบทอายตนะช่วยให้เกิดความเห็นอกเห็นใจผู้อื่น ลดความโกรธเกลียด และส่งเสริมการสื่อสารอย่างสันติ

  3. แนวทางเชิงนโยบาย

    • การส่งเสริมการศึกษาในธรรมะ
      นำหลักสูตรจากพระไตรปิฎกมาประยุกต์ใช้ในการศึกษาเพื่อปลูกฝังสติและปัญญา
    • การใช้ธรรมะในกระบวนการสมานฉันท์
      สนับสนุนการใช้ธรรมะในการแก้ปัญหาความขัดแย้งในชุมชน
    • การสร้างสุขภาวะจิตผ่านการปฏิบัติธรรม
      จัดโครงการฝึกอบรมเกี่ยวกับสมาธิและวิปัสสนาในระดับชุมชนและประเทศ

สรุป

อัฏฐสตปริยายวรรคในพระไตรปิฎกเล่มที่ 18 ไม่เพียงแต่เป็นคำสอนทางธรรมะที่ลึกซึ้ง แต่ยังเป็นกรอบแนวคิดที่สามารถนำไปประยุกต์ใช้ในบริบทพุทธสันติวิธี การเข้าใจและปฏิบัติตามหลักการที่เสนอในสูตรเหล่านี้สามารถนำไปสู่การบรรลุสันติสุขภายในและส่งเสริมความสงบสุขในสังคมอย่างยั่งยืน

ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น

กรอบหนังสือ "ตื่นธรรม"

  แนวคิดหลัก: "ตื่นธรรม" เป็นหนังสือที่ช่วยปลุกจิตให้เข้าใจและสัมผัสธรรมชาติของธรรมะในชีวิตประจำวัน โดยนำเสนอธรรมมิติต่างๆ และแก่น...