วิเคราะห์ สังขชาดก ในพระไตรปิฎกเล่มที่ 27 พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ 19 ขุททกนิกาย ชาดก ทสกนิบาตชาดก ที่ประกอบด้วย
๔. สังขชาดกว่าด้วยอานิสงส์ถวายรองเท้า
[๑๓๕๗] ข้าแต่สังขพราหมณ์ ท่านเป็นพหูสูต ได้ฟังธรรมมาแล้ว และสมณะ
พราหมณ์ทั้งหลาย ท่านก็ได้เห็นมาแล้ว เหตุไร ท่านจึงแสดงคำพร่ำเพ้อ
ในขณะอันไม่สมควร คนอื่นนอกจากข้าพเจ้า ใครเล่าที่จะมาเจรจากับ
ท่านได้?
[๑๓๕๘] นางเทพธิดามีหน้างาม เลอโฉม ประดับเครื่องประดับทอง ยกถาดทอง
เต็มด้วยอาหารทิพย์ มาร้องเชิญให้ข้าพเจ้าบริโภค นางเป็นผู้มีศรัทธา
และปลื้มใจ ข้าพเจ้าตอบกะนางว่า ไม่บริโภค.
[๑๓๕๙] ข้าแต่ท่านพราหมณ์ บุรุษผู้ปรารถนาความสุขได้พบเห็นเทวดาเช่นนั้นแล้ว
ควรถามให้ได้ความ ขอท่านจงลุกขึ้นประนมมือ ถามเทวดานั้นว่า ท่าน
เป็นเทวดาหรือมนุษย์?
[๑๓๖๐] เพราะเหตุว่า ท่านมามองดูข้าพเจ้าด้วยสายตาอันแสดงความรัก ร้อง
เชิญให้ข้าพเจ้าบริโภคอาหาร ดูกรนางผู้มีอานุภาพมาก ข้าพเจ้าขอถาม
ท่าน ท่านเป็นเทวดาหรือมนุษย์?
[๑๓๖๑] ข้าแต่ท่านสังขพราหมณ์ ข้าพเจ้าเป็นเทวดาผู้มีอานุภาพมากมาในกลาง
สมุทรนี้ ก็เพราะเป็นผู้มีความเอ็นดู จะได้มีจิตประทุษร้ายก็หาไม่
ข้าพเจ้ามาในที่นี้เพื่อประโยชน์แก่ท่านนั่นเอง.
[๑๓๖๒] ข้าแต่ท่านสังขพราหมณ์ ในสมุทรนี้มีข้าวน้ำ ที่นอน ที่นั่ง และยาน
พาหนะ มากมายหลายอย่าง ใจของท่านปรารถนาสิ่งใด ข้าพเจ้าจะให้
สิ่งนั้นทุกอย่างแก่ท่าน.
[๑๓๖๓] ข้าแต่เทพธิดาผู้มีร่างกายสวยงาม ตะโพกผึ่งผาย คิ้วงาม เอวบางร่างน้อย
ยัญ และการเซ่นสรวงของข้าพเจ้าอย่างใด อย่างหนึ่งที่มีอยู่ ท่านเป็น
ผู้สามารถรู้วิบากแห่งกรรมของข้าพเจ้าทุกอย่าง การที่ข้าพเจ้าได้ที่พึ่งใน
มหาสมุทรนี้ เป็นวิบากแห่งกรรมอะไร?
[๑๓๖๔] ข้าแต่ท่านสังขพราหมณ์ ท่านได้ถวายรองเท้ากะพระภิกษุรูปหนึ่ง ผู้เดิน
กระโหย่งเท้า เดินสะดุ้งลำบากในหนทางอันร้อน ทักขิณานั้นอำนวยผล
สิ่งที่น่าปรารถนาแก่ท่านในวันนี้.
[๑๓๖๕] ขอเรือต่อด้วยแผ่นกระดาน น้ำไม่รั่ว มีใบสำหรับพาเรือให้แล่นไป
จงบังเกิดมี เพราะในสมุทรนี้ ไม่มีพื้นที่สำหรับยานพาหนะอย่างอื่น
ขอท่านได้ส่งข้าพเจ้าให้ถึงเมืองโมลินีในวันนี้เถิด.
[๑๓๖๖] นางเทพธิดานั้น มีจิตชื่นชมโสมนัสปราโมทย์ นิรมิตเรืออันงดงามแล้ว
พาสังขพราหมณ์กับบุรุษคนใช้มาส่งถึงเมืองอันเป็นที่รื่นรมย์ยินดีอย่างยิ่ง.
ในปริบทพุทธสันติวิธี: หลักธรรม ประยุกต์ใช้" โดยใช้สาระสำคัญของ สังขชาดก ในพระไตรปิฎกเล่มที่ 27 พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ 19 ขุททกนิกาย ชาดก ทสกนิบาตชาดก
วิเคราะห์สังขชาดก: หลักธรรมและการประยุกต์ใช้
บทนำ สังขชาดกเป็นหนึ่งในชาดกที่ปรากฏในพระไตรปิฎก เล่มที่ 27 แห่งพระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ทสกนิบาตชาดก เนื้อหาของชาดกนี้สะท้อนถึงอานิสงส์ของการให้ทาน โดยเฉพาะการถวายรองเท้าแก่พระภิกษุผู้ลำบาก ซึ่งส่งผลให้ผู้ให้ได้รับความช่วยเหลือในภายหลัง หลักธรรมสำคัญที่ปรากฏในชาดกนี้ ได้แก่ กรรมและวิบาก ศรัทธา และเมตตาธรรม ซึ่งสามารถนำมาประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวันและสังคมปัจจุบันได้
เนื้อเรื่องโดยสังเขป สังขพราหมณ์เป็นผู้พหูสูต มีศรัทธาในพระพุทธศาสนา วันหนึ่งขณะที่เขาประสบภัยในมหาสมุทร นางเทพธิดาผู้มีอานุภาพปรากฏกายขึ้น พร้อมทั้งนำอาหารทิพย์มาถวาย เขาสงสัยถึงสาเหตุที่ตนได้รับความช่วยเหลือ เทพธิดาอธิบายว่าผลบุญจากการถวายรองเท้าแก่พระภิกษุในอดีต เป็นเหตุให้เขาได้รับความช่วยเหลือในยามลำบาก นางได้เนรมิตเรือให้สังขพราหมณ์เดินทางกลับเมืองโมลินีได้อย่างปลอดภัย
หลักธรรมที่ปรากฏในชาดก
กฎแห่งกรรม (กมฺมสุตตํ)
ชาดกเรื่องนี้เน้นย้ำถึงหลักแห่งกรรมและวิบาก บุคคลที่ประกอบกรรมดีจะได้รับผลดี เช่นเดียวกับสังขพราหมณ์ที่เคยถวายรองเท้าแก่พระภิกษุ จึงได้รับผลบุญช่วยให้รอดพ้นจากภัยในทะเล
ศรัทธาและการให้ทาน
สังขพราหมณ์มีศรัทธาในพระพุทธศาสนาและปฏิบัติตามหลักแห่งทาน ผลบุญที่เกิดจากการให้ทานแม้เพียงสิ่งเล็กน้อย ย่อมให้ผลดีอย่างมหาศาล
เมตตาธรรมและความกรุณา
เทพธิดาที่ช่วยเหลือสังขพราหมณ์มีความเมตตาโดยไม่หวังสิ่งตอบแทน แสดงให้เห็นถึงความสำคัญของการช่วยเหลือกันโดยไม่เลือกที่รักมักที่ชัง
การประยุกต์ใช้ในสังคมปัจจุบัน
ส่งเสริมการให้และการช่วยเหลือกัน
การบริจาคและช่วยเหลือผู้ตกทุกข์ได้ยาก เช่น การให้รองเท้าแก่ผู้ยากไร้ สามารถนำหลักการนี้ไปใช้ในโครงการสังคมสงเคราะห์ได้
หลักกรรมและความรับผิดชอบในชีวิต
การกระทำของเราในอดีตมีผลต่อปัจจุบันและอนาคต ดังนั้นควรดำรงตนอยู่ในศีลธรรมและความซื่อสัตย์ เพื่อให้เกิดผลดีต่อชีวิตและสังคม
การสร้างเครือข่ายแห่งเมตตาและความร่วมมือ
การช่วยเหลือกันในสังคมสร้างความเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกัน เช่น องค์กรการกุศลที่ช่วยเหลือผู้ประสบภัย สามารถเป็นตัวอย่างของหลักเมตตาธรรม
สรุป สังขชาดกสอนให้ตระหนักถึงคุณค่าของการให้ทานและกรรมดี ซึ่งเป็นหลักธรรมสำคัญในพระพุทธศาสนา เรื่องราวของสังขพราหมณ์แสดงให้เห็นว่าผลบุญจากการกระทำที่ดี แม้เพียงเล็กน้อย สามารถนำพาชีวิตไปสู่ความเจริญรุ่งเรืองและความปลอดภัยในภายหน้า หลักธรรมจากชาดกนี้สามารถนำไปประยุกต์ใช้เพื่อสร้างสังคมที่มีเมตตาและกรุณา ตลอดจนเสริมสร้างจิตสำนึกแห่งคุณธรรมในหมู่มนุษย์
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น