เพลง: ผลแห่งกรรมเสรินีเปตวัตถุ

 

เพลง: ผลแห่งกรรม

ทำนอง: ช้า ซึ้ง สะเทือนใจ

(ท่อน 1)
(ช.)
เปลือยกายเดียวดาย ผิวพรรณหมองมัว
ทุกข์ท่วมเต็มตัว ใจมัวหม่นเศร้า
กรรมที่ทำไว้ ใครจะช่วยเรา
เมื่อกรรมเก่า เผาใจให้ทรมาน

(ท่อน 2)
(ญ.)
ครั้งก่อนเคยมี แต่ใจตระหนี่
ไม่ยอมทำดี ทรัพย์มีเก็บไว้
ไม่มีบุญคุ้ม ทุกข์ทับหัวใจ
โลกนี้ไร้ใคร เกิดใหม่ไร้สุข

(ท่อนสร้อย)
บุญนำทาง หากใจไม่ลืมทำดี
กรรมที่มี จะคลายด้วยใจเมตตา
แบ่งปันทรัพย์สิน สร้างบุญให้เกิดในพริบตา
ผลแห่งกรรมจะพา พ้นจากความทุกข์ทน

(ท่อน 3)
(ช.)
คำขอฝากไป ถึงใจคนใกล้
ทรัพย์ซ่อนไว้ใต้ เตียงในบ้านเรา
ขอจงทำบุญ อุทิศส่งให้เรา
เปลี่ยนกรรมเศร้า เป็นสุขทุกแดนดิน

(ท่อนสร้อย)
บุญนำทาง หากใจไม่ลืมทำดี
กรรมที่มี จะคลายด้วยใจเมตตา
แบ่งปันทรัพย์สิน สร้างบุญให้เกิดในพริบตา
ผลแห่งกรรมจะพา พ้นจากความทุกข์ทน

(ท่อนจบ)
(ญ.)
เมื่อบุญอุทิศถึง กรรมซึ่งเคยหนักหนา
เปลี่ยนทุกข์ให้จางลา เหลือเพียงความสุขในใจ

วิเคราห์ ๖. เสรินีเปตวัตถุ ในปริบทพุทธสันติวิธี: หลักธรรมและการประยุกต์ใช้

บทนำ

    พระไตรปิฎกเล่มที่ 26 พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ 18 ขุททกนิกาย เปตวัตถุ ได้บรรจุเรื่องราวของ "เสรินีเปตวัตถุ" ไว้ใน จูฬวรรค ซึ่งมีเนื้อหาสะท้อนถึงผลแห่งกรรมและการเปลี่ยนแปลงชีวิตด้วยบุญกุศลที่ได้รับจากผู้อื่น กรณีของเสรินีเปรตแสดงให้เห็นถึงความสำคัญของการทำบุญในพระพุทธศาสนา และหลักธรรมที่สามารถประยุกต์ใช้เพื่อสร้างสันติสุขในสังคมปัจจุบัน บทความนี้จะวิเคราะห์เรื่องดังกล่าวในเชิงพุทธสันติวิธีและหลักธรรมเพื่อการพัฒนาชีวิต

เนื้อหาเรื่องเสรินีเปตวัตถุ

    เสรินีเปตวัตถุเล่าถึงนางเปรตเสรินี ผู้ที่ต้องเสวยทุกข์ในเปตโลกเนื่องจากกรรมที่ได้ทำไว้ในอดีต โดยเนื้อหาเริ่มต้นด้วยอุบาสกถามนางเปรตเกี่ยวกับสภาพที่เลวร้ายของนาง นางเปรตตอบว่าเหตุแห่งความทุกข์นั้นเกิดจากความตระหนี่ในอดีต ซึ่งนางไม่เคยสั่งสมบุญหรือทำทาน แม้เมื่อมีทรัพย์สินก็มิได้แบ่งปันให้ผู้อื่น นางขอร้องให้อุบาสกแจ้งมารดาของตนเพื่อใช้ทรัพย์ที่เหลืออยู่ทำบุญและอุทิศส่วนกุศลให้แก่ตน หลังจากมารดาของนางทำตามคำขอ นางก็ได้รับผลบุญและหลุดพ้นจากความทุกข์ในเปตโลก

การวิเคราะห์ในเชิงพุทธสันติวิธี

    พุทธสันติวิธีคือกระบวนการสร้างความสงบสุขโดยอาศัยหลักธรรมในพระพุทธศาสนา ซึ่งสามารถวิเคราะห์ในบริบทของเรื่องเสรินีเปตวัตถุได้ดังนี้:

1. หลักกรรมและผลแห่งกรรม (กัมมวาทะ)

   • เรื่องราวของเสรินีเปตวัตถุสะท้อนถึงกฎแห่งกรรมที่ว่า "กรรมใดใครก่อ กรรมนั้นย่อมตามสนอง" ความตระหนี่และการไม่ทำบุญในอดีตของนางส่งผลให้ต้องเสวยทุกข์ในเปตโลก แต่ในขณะเดียวกัน ผลบุญที่มารดาอุทิศให้ก็สามารถเปลี่ยนแปลงสภาพของนางได้ นี่แสดงถึงอำนาจของกรรมดีที่สามารถลบล้างหรือบรรเทาผลของกรรมชั่ว

2. ความสำคัญของการทำทาน

   • การทำทานเป็นหัวใจของพุทธสันติวิธี เพราะเป็นการส่งเสริมความเมตตาและการแบ่งปัน การที่มารดาของเสรินีเปรตได้นำทรัพย์ไปทำบุญและอุทิศส่วนกุศล แสดงให้เห็นถึงการใช้ทรัพยากรเพื่อประโยชน์ส่วนรวมซึ่งช่วยสร้างความสงบสุขทั้งในโลกนี้และโลกหน้า

3. บทบาทของผู้สื่อธรรม

   • อุบาสกในเรื่องทำหน้าที่เป็น "สื่อธรรม" หรือผู้ช่วยเหลือในการเชื่อมโยงระหว่างโลกของมนุษย์และเปตโลก การเผยแผ่ความจริงเกี่ยวกับผลแห่งกรรมของเสรินีเปรตเป็นตัวอย่างของการใช้คำพูดที่สร้างสรรค์เพื่อกระตุ้นให้เกิดการทำความดีในสังคม

4. การเรียนรู้จากประสบการณ์ของผู้อื่น

   • เรื่องนี้เป็นเครื่องเตือนใจให้มนุษย์ระมัดระวังในการกระทำทั้งทางกาย วาจา และใจ โดยเฉพาะการเอาชนะความตระหนี่และสร้างนิสัยในการให้และเสียสละ ซึ่งเป็นพื้นฐานของการอยู่ร่วมกันอย่างสงบสุข

การประยุกต์ใช้ในสังคมปัจจุบัน

    หลักธรรมที่ปรากฏในเสรินีเปตวัตถุสามารถนำมาประยุกต์ใช้ในบริบทสมัยใหม่ได้ดังนี้:

1. การส่งเสริมวัฒนธรรมการให้

   • สังคมสามารถส่งเสริมการแบ่งปันทรัพยากรผ่านกิจกรรมการกุศลและโครงการช่วยเหลือผู้ยากไร้ เช่น การตั้งกองทุนเพื่อการศึกษา การบริจาคอาหาร และการสนับสนุนองค์กรการกุศล

2. การให้ความรู้เรื่องกรรมและผลของกรรม

   • การเผยแผ่ความรู้เกี่ยวกับกรรมในเชิงสร้างสรรค์ช่วยปลูกฝังจริยธรรมในสังคม โดยเฉพาะในสถานศึกษาและชุมชน เพื่อกระตุ้นให้คนตระหนักถึงผลกระทบของการกระทำ

3. การใช้ทรัพยากรอย่างมีคุณค่า

   • เรื่องเสรินีเปรตสอนให้เราตระหนักถึงความไม่จีรังของทรัพย์สินและส่งเสริมการใช้ทรัพยากรเพื่อประโยชน์ส่วนรวมมากกว่าการสะสมไว้เพื่อตนเอง

4. การพัฒนาผู้นำที่มีเมตตา

   • ผู้นำในทุกระดับสามารถเรียนรู้จากอุบาสกในเรื่องนี้ โดยใช้บทบาทของตนในการสื่อสารและกระตุ้นให้คนรอบข้างทำความดี

บทสรุป

    เรื่องเสรินีเปตวัตถุในพระไตรปิฎกเล่มที่ 26 ไม่เพียงแค่เป็นเครื่องเตือนใจถึงผลของกรรม แต่ยังนำเสนอแนวทางสันติวิธีในการสร้างสังคมที่มีความสุขผ่านการทำบุญ การแบ่งปัน และการใช้ทรัพยากรอย่างมีคุณธรรม หลักธรรมเหล่านี้หากนำมาประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน จะช่วยเสริมสร้างสันติสุขในทั้งระดับบุคคลและสังคมโดยรวมได้อย่างยั่งยืน