เมื่อวันที่ 22 พฤศจิกายน 2567 สมเด็จพระมหาวีรวงศ์ ผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม กรรมการมหาเถรสมาคม (มส.) แม่กองธรรมสนามหลวง เป็นประธานเปิดการสอบธรรมศึกษา ประจำปี 2567 โดยมีดร.นิยม เวชกามา ผู้ช่วยรัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี ปฏิบัติหน้าที่แทนนายชูศักดิ์ ศิรินิล รัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี เป็นประธานฝ่ายฆราวาส พร้อมด้วยพระธรรมวชิรานุวัตร เจ้าคณะภาค 14 รองแม่กองธรรมสนามหลวง ประจำหนกลาง พระเทพปริยัติโสภณ เจ้าคณะจังหวัดกาญจนบุรี นายอินทพร จั่นเอี่ยม ผอ.สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ (พศ.) ว่าที่ร้อยตรี ศุภมงคล บูชาถ่ายเทศ รองผู้ว่าราชการจังหวัด ปฏิบัติราชการแทนผู้ว่าราชการจังหวัดกาญจนบุรี นายไพชยา พิมพ์สารี ผอ.สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากาญจนบุรี นายศิวรัตน์ พายุหะ ผอ.โรงเรียนวิสุทธรังษี ร่วมพิธี
ดร.นิยม กล่าวว่า การศึกษาธรรมศึกษาเป็นการเรียนรู้หลักวิชาการทางพระพุทธศาสนา นับเป็นรูปแบบการจัดการศึกษา และการเผยแผ่พระพุทธศาสนาที่สำคัญอีกรูปแบบหนึ่งของคณะสงฆ์ ที่จะช่วยพัฒนาผู้เรียนให้เป็นผู้มีความรู้คู่คุณธรรม มีจิตสำนึกในทางที่ดีและสร้างสรรค์ และสร้างประโยชน์สุขให้แก่ตนเอง ครอบครัว สังคม และประเทศชาติ ดังนั้น เพื่อเป็นการส่งเสริมการจัดการศึกษาธรรมศึกษาให้แพร่หลาย และเข้าถึงกลุ่มเป้าหมายยิ่งขึ้น โดยเฉพาะกลุ่มของเด็กและเยาวชน สำนักงานแม่กองธรรมสนามหลวง จึงร่วมกับสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ สำนักเรียนคณะจังหวัดกาญจนบุรี และโรงเรียนวิสุทธรังษี จัดพิธีเปิดสอบธรรมศึกษา ปีการศึกษา 2567 ภายใต้ชื่อโครงการ “เรียนธรรมศึกษา ศรัทธาในพระธรรม น้อมนำมาปฏิบัติ” เพื่อรณรงค์เชิญชวน ประชาสัมพันธ์ ให้เด็ก เยาวชน ข้าราชการ และประชาชนทั่วไป ได้สร้างสรรค์ความดี ด้วยการเรียนและสอบธรรมศึกษา น้อมถวายเป็นพุทธบูชา เฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี และถวายพระพรชัยมงคลแด่สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง
ขณะที่บรรยากาศการสอบธรรมศึกษาสนามหลวงประจำปี 2567 ณ สนามสอบวัดมหาจุฬาลงกรณราชูทิศ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย(มจร) เป็นไปอย่างคึกคัก มีผู้เข้าสอบจาก 4 โรงเรียนรวมทั้งสิ้น 1,055 คน นำโดยโรงเรียนพุทธศาสนาวันอาทิตย์ มจร โรงเรียนวิเชียรกลิ่นสุคนธ์อุปถัมภ์ โรงเรียนเสริมมิตรวิทยา และโรงเรียนวังน้อยวิทยาภูมิ
พระเทพปวรเมธี, รศ.ดร. รองเจ้าคณะภาค 15 และผู้รักษาการแทนเจ้าอาวาสวัดมหาจุฬาลงกรณราชูทิศ รองอธิการบดี มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย(มจร) ฝ่ายบริหาร ในฐานะประธานสนามสอบ เปิดเผยว่า การสอบธรรมศึกษาในปีนี้จัดขึ้นพร้อมกันทั่วประเทศ เพื่อส่งเสริมให้เยาวชนและประชาชนทั่วไปได้ศึกษาและเข้าใจหลักธรรมทางพระพุทธศาสนา
ในการนี้มี ดร.นิยม เวชกามา อดีต สส.สกลนคร เขต 2 พรรคเพื่อไทย ในฐานะผู้ช่วยรัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี(รศ.ชูศักดิ์ ศิรินิล) ร่วมในพิธีด้วย
ทั้งนี้ การสอบธรรมศึกษาถือเป็นการวัดความรู้ด้านพระพุทธศาสนาที่สำคัญของคณะสงฆ์ไทย แบ่งเป็น 3 ชั้น ได้แก่ ธรรมศึกษาชั้นตรี โท และเอก ซึ่งผู้สอบผ่านจะได้รับประกาศนียบัตรรับรองจากแม่กองธรรมสนามหลวง อันเป็นเครื่องยืนยันถึงความรู้ความเข้าใจในหลักธรรมคำสอนทางพระพุทธศาสนา และเป็นแนวทางในการนำหลักธรรมมาประยุกต์ใช้ในการดำเนินชีวิตประจำวัน นับเป็นการส่งเสริมการศึกษาพระพุทธศาสนาควบคู่ไปกับการศึกษาสามัญ อันจะช่วยพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมของเยาวชนไทยให้เติบโตเป็นพลเมืองที่ดีของสังคมต่อไป
อย่างไรก็ตามจากการวิเคราะห์การจัดการศึกษานักธรรมสนามหลวงของคณะสงฆ์ไทยในยุค AI มีข้อดีหลายประการ เช่น การเพิ่มการเข้าถึงการศึกษา การประเมินผลที่แม่นยำ และการลดต้นทุนในการจัดการเรียนการสอน อย่างไรก็ตาม ยังมีความท้าทายที่ต้องเผชิญ เช่น การขาดโอกาสในการปฏิบัติจริงและการเข้าถึงเทคโนโลยีที่ไม่เท่าเทียม การปรับใช้ AI ในการจัดการศึกษาจึงต้องคำนึงถึงการสร้างความสมดุลระหว่างเทคโนโลยีกับการฝึกฝนทางศาสนา เพื่อให้การศึกษานักธรรมยังคงรักษาคุณค่าและความสำคัญตามหลักพระพุทธศาสนา
ในยุคที่เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) กำลังเข้ามามีบทบาทสำคัญในหลากหลายด้านของสังคม การศึกษาก็เช่นกันที่ต้องเผชิญกับการปรับตัว คณะสงฆ์ไทยมีบทบาทสำคัญในการเผยแผ่พระพุทธศาสนา และการศึกษานักธรรมสนามหลวงเป็นหนึ่งในกลไกสำคัญที่ช่วยพัฒนาความรู้ความเข้าใจด้านพระพุทธศาสนาในหมู่พระสงฆ์และฆราวาส อย่างไรก็ตาม ด้วยการเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยี การจัดการศึกษาในรูปแบบดั้งเดิมก็ต้องเผชิญกับความท้าทายในการผสมผสานนวัตกรรมใหม่ๆ เพื่อให้การศึกษาเหล่านี้ยังคงทันสมัยและมีประสิทธิภาพ
บทความนี้จะวิเคราะห์รูปแบบการจัดการศึกษานักธรรมสนามหลวงของคณะสงฆ์ไทยในยุค AI โดยเน้นถึงข้อดี ข้อเสีย และผลกระทบที่เกิดขึ้นกับระบบการศึกษา ทั้งในด้านโครงสร้างของการเรียนการสอนและความเปลี่ยนแปลงทางสังคมที่ส่งผลต่อการศึกษาของพระสงฆ์
1. การศึกษานักธรรมสนามหลวง: ความสำคัญและโครงสร้าง
การศึกษานักธรรมสนามหลวงมีวัตถุประสงค์เพื่อเสริมสร้างความรู้ทางพระพุทธศาสนาและวินัยสงฆ์ให้แก่พระภิกษุสามเณร รวมถึงฆราวาสที่สนใจเรียนรู้ โดยการศึกษานี้มีการสอบแบ่งออกเป็นสามระดับ ได้แก่ นักธรรมชั้นตรี นักธรรมชั้นโท และนักธรรมชั้นเอก ซึ่งแต่ละระดับจะมีเนื้อหาที่ลึกซึ้งขึ้นตามลำดับ
โครงสร้างการศึกษานี้มุ่งเน้นให้ผู้เรียนได้ศึกษาทั้งด้านปริยัติธรรม (คำสอน) และปฏิบัติธรรม (การฝึกปฏิบัติ) เพื่อให้เกิดความรู้ความเข้าใจในหลักพระพุทธศาสนาอย่างถ่องแท้ และเป็นการเตรียมความพร้อมให้กับพระสงฆ์ในการเผยแผ่ศาสนา การจัดการศึกษาในรูปแบบนี้ถูกควบคุมและดูแลโดยคณะสงฆ์ไทย โดยมีการจัดการสอบสนามหลวงที่ได้รับการรับรองจากหน่วยงานต่างๆ ในสังกัดคณะสงฆ์
2. การเปลี่ยนแปลงของการจัดการศึกษาในยุค AI
เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) ได้นำเสนอเครื่องมือและแนวทางใหม่ๆ ที่ช่วยส่งเสริมการศึกษานักธรรมสนามหลวงให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น โดยเฉพาะการจัดการเรียนการสอนและการสอบผ่านระบบออนไลน์ AI สามารถนำมาใช้ในการพัฒนาเนื้อหาและการประเมินผลการเรียนรู้ของผู้เรียนได้แม่นยำยิ่งขึ้น เช่น การใช้ AI ในการตรวจสอบข้อสอบ การวิเคราะห์พฤติกรรมการเรียนรู้ และการเสนอแนะเนื้อหาที่เหมาะสมกับผู้เรียนตามระดับความรู้
ในด้านการเผยแผ่ธรรมะ เทคโนโลยี AI ยังสามารถช่วยในการเผยแพร่พระธรรมคำสอนผ่านสื่อออนไลน์และแอปพลิเคชันต่างๆ ซึ่งช่วยเพิ่มการเข้าถึงและให้โอกาสแก่คนที่ไม่สามารถเข้าร่วมการเรียนการสอนในสถานที่จริงได้ การเข้าถึงข้อมูลผ่านช่องทางดิจิทัลนี้ยังเปิดโอกาสให้การศึกษาพระพุทธศาสนาขยายตัวไปสู่ผู้คนหลากหลายกลุ่มมากขึ้น
3. ข้อดีของการใช้ AI ในการจัดการศึกษานักธรรมสนามหลวง
การเข้าถึงเนื้อหาได้สะดวกและรวดเร็ว AI ช่วยให้ผู้เรียนสามารถเข้าถึงสื่อการสอนได้อย่างรวดเร็วผ่านแพลตฟอร์มออนไลน์ต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นการดาวน์โหลดเอกสารประกอบการเรียน การฟังธรรมะออนไลน์ หรือการใช้แอปพลิเคชันในการฝึกปฏิบัติ
การประเมินผลที่แม่นยำ ด้วยการใช้ AI ในการตรวจข้อสอบและวิเคราะห์ผลการเรียนรู้ ผู้เรียนสามารถได้รับผลการประเมินที่แม่นยำและรวดเร็ว รวมถึงการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงลึกที่ช่วยให้คณะสงฆ์สามารถปรับปรุงกระบวนการเรียนการสอนให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น
ลดต้นทุนและเวลา การจัดการเรียนการสอนผ่านระบบออนไลน์ช่วยลดต้นทุนในการเดินทางและการจัดหาทรัพยากรการเรียนรู้ เช่น การใช้เอกสารอิเล็กทรอนิกส์แทนการพิมพ์หนังสือ การเรียนผ่านระบบวิดีโอคอนเฟอเรนซ์ ฯลฯ
4. ข้อเสียและความท้าทาย
แม้การใช้ AI จะนำมาซึ่งข้อดีหลายประการ แต่ก็ยังมีความท้าทายและข้อเสียที่ต้องพิจารณา:
การขาดการปฏิบัติจริง พระธรรมวินัยเน้นทั้งปริยัติและปฏิบัติธรรม การเรียนรู้ผ่านระบบออนไลน์อาจทำให้ผู้เรียนขาดโอกาสในการปฏิบัติจริงในชีวิตประจำวัน เช่น การปฏิบัติกิจกรรมสงฆ์และการเข้าร่วมพิธีกรรมต่างๆ ซึ่งเป็นส่วนสำคัญของการฝึกปฏิบัติธรรม
การเข้าถึงเทคโนโลยีที่ไม่เท่าเทียมกัน แม้ AI จะช่วยเพิ่มการเข้าถึงข้อมูล แต่ยังมีปัญหาเกี่ยวกับการเข้าถึงเทคโนโลยีในบางพื้นที่ เช่น พื้นที่ห่างไกลหรือผู้ที่ไม่มีทักษะด้านเทคโนโลยี อาจไม่สามารถใช้ประโยชน์จากระบบการเรียนการสอนที่ใช้ AI ได้อย่างเต็มที่
ความเสี่ยงในการพึ่งพาเทคโนโลยี การพึ่งพา AI ในการศึกษามากเกินไปอาจทำให้ขาดการตัดสินใจและการปฏิสัมพันธ์ในเชิงมนุษย์ ซึ่งเป็นส่วนสำคัญของการเรียนรู้พระพุทธศาสนา
5. ผลกระทบต่อสังคมพระพุทธศาสนา
AI ส่งผลกระทบต่อการจัดการศึกษานักธรรมสนามหลวงในหลายด้าน หนึ่งในผลกระทบสำคัญคือการขยายการเข้าถึงการศึกษาพระพุทธศาสนาไปสู่กลุ่มคนที่กว้างขึ้น ทั้งนี้ยังส่งผลให้รูปแบบการศึกษามีความยืดหยุ่นและสามารถปรับตัวเข้ากับวิถีชีวิตที่เปลี่ยนแปลงไป อย่างไรก็ตาม การปรับใช้เทคโนโลยียังต้องคำนึงถึงความสมดุลระหว่างการเรียนรู้ด้วยเทคโนโลยีกับการปฏิบัติธรรมในชีวิตจริง
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น