ผลักดันหมอลำขึ้นทะเบียนมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ต่อยูเนสโก

การผลักดันหมอลำให้ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ต่อยูเนสโกเป็นทั้งความท้าทายและโอกาสในการรักษาอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมของไทย ข้อเสนอแนะในบทความนี้หวังว่าจะเป็นแนวทางที่ช่วยพัฒนาหมอลำให้คงอยู่ในบริบทของโลกที่เปลี่ยนแปลงและมีคุณค่าในระดับสากลอย่างยั่งยืน

หมอลำเป็นศิลปะการแสดงที่มีความสำคัญต่อชุมชนอีสานและสังคมไทยโดยรวม ซึ่งสะท้อนถึงอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมและภูมิปัญญาท้องถิ่นที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว อย่างไรก็ตาม แม้หมอลำจะมีบทบาททางวัฒนธรรมอย่างมาก แต่การอนุรักษ์และพัฒนาหมอลำในบริบทของสังคมโลกที่เปลี่ยนแปลงยังมีข้อท้าทาย เช่น การลดลงของผู้สืบทอดศิลปะ การเปลี่ยนแปลงในรสนิยมทางวัฒนธรรม และการแข่งขันกับสื่อบันเทิงสมัยใหม่ บทความนี้จะเสนอแนวทางการผลักดันหมอลำให้ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ต่อยูเนสโก พร้อมนำเสนอข้อเสนอเชิงนโยบายเพื่อการพัฒนาและอนุรักษ์ศิลปะแขนงนี้อย่างยั่งยืน

ความเป็นมาและสภาพปัญหา

หมอลำมีรากฐานยาวนานในวัฒนธรรมอีสาน สะท้อนถึงชีวิต ความเชื่อ และคติชนของชาวอีสาน แต่ในปัจจุบัน หมอลำต้องเผชิญกับปัญหา เช่น

การลดลงของผู้สืบทอด: เยาวชนรุ่นใหม่สนใจหมอลำลดลง ทำให้ขาดบุคลากรรุ่นใหม่ที่สามารถรักษาและพัฒนาศิลปะนี้ได้

การขาดการสนับสนุนอย่างยั่งยืน: งบประมาณและนโยบายที่ส่งเสริมหมอลำยังขาดการบูรณาการ

การแข่งขันกับวัฒนธรรมสมัยใหม่: การเปลี่ยนแปลงในรสนิยมของผู้ชมส่งผลให้หมอลำต้องปรับตัวให้ทันกับยุคสมัย แต่บางครั้งกลับสูญเสียเอกลักษณ์ที่แท้จริง

หลักการ อุดมการณ์ และวิสัยทัศน์

หลักการ ยึดถือคุณค่าและอัตลักษณ์ของหมอลำเป็นหัวใจของการพัฒนา ส่งเสริมการมีส่วนร่วมของชุมชนในกระบวนการอนุรักษ์

อุดมการณ์ หมอลำเป็นสัญลักษณ์ของวัฒนธรรมอีสานที่ควรได้รับการอนุรักษ์และยกระดับสู่เวทีโลก

วิสัยทัศน์ หมอลำได้รับการยอมรับในระดับสากลในฐานะมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ และมีบทบาทสำคัญในเศรษฐกิจและการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมของประเทศไทย

วิธีการพัฒนาและอนุรักษ์หมอลำ  ดึงศิลปินแห่งชาติมาเป็นต้นแบบ  เปิดพื้นที่ให้ศิลปินแห่งชาติถ่ายทอดความรู้และเทคนิคการแสดงให้เยาวชน จัดกิจกรรมเชิงปฏิบัติ เช่น การอบรม การแสดงสด และการแลกเปลี่ยนประสบการณ์  ฝึกฝนทักษะและสร้างแรงบันดาลใจแก่ศิลปินรุ่นใหม่  พัฒนาหลักสูตรหมอลำในโรงเรียนและมหาวิทยาลัย  จัดโครงการประกวดหมอลำเยาวชนเพื่อสร้างแรงบันดาลใจและการเรียนรู้เชิงสร้างสรรค์  สร้างการรับรู้ในระดับสากล  ผลิตสื่อและสารคดีเกี่ยวกับหมอลำสำหรับเผยแพร่ในระดับนานาชาติ สนับสนุนการแสดงหมอลำในเทศกาลศิลปะระดับโลก

แผนงานและโครงการสำคัญ 

โครงการอบรมหมอลำเยาวชน  จัดค่ายฝึกอบรมสำหรับเยาวชนที่สนใจหมอลำ โดยร่วมมือกับศิลปินแห่งชาติ  โครงการแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมระหว่างประเทศ  ส่งเสริมให้ศิลปินหมอลำได้แสดงในต่างประเทศเพื่อสร้างการยอมรับในระดับสากล  การพัฒนาเศรษฐกิจวัฒนธรรมหมอลำ สร้างสินค้าและบริการทางวัฒนธรรม เช่น การขายบัตรเข้าชมการแสดงหมอลำ การจัดงานเทศกาลหมอลำ

อิทธิพลต่อสังคมไทย

เศรษฐกิจ: การผลักดันหมอลำสามารถสร้างรายได้จากการท่องเที่ยวและกิจกรรมเชิงวัฒนธรรม

สังคม: หมอลำช่วยเสริมสร้างความภูมิใจในอัตลักษณ์ของชุมชนอีสาน

การศึกษา: สนับสนุนการเรียนรู้เกี่ยวกับศิลปะพื้นบ้านในเยาวชน

ข้อเสนอแนะเชิงนโยบาย

สร้างกลไกสนับสนุนอย่างยั่งยืน

จัดตั้งกองทุนเพื่อส่งเสริมและอนุรักษ์หมอลำ

ผลักดันสู่การขึ้นทะเบียนกับยูเนสโก

จัดทำเอกสารและหลักฐานที่ครอบคลุมเพื่อเสนอหมอลำในฐานะมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้

สร้างเครือข่ายศิลปินและนักวิชาการ

ร่วมมือกับภาควิชาการและศิลปินเพื่อพัฒนาหมอลำให้มีความหลากหลายและทันสมัย