การวิเคราะห์อัฏฐานบาลีในพระไตรปิฎกเล่มที่ 20 พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ 12 อังคุตตรนิกาย เอกนิบาต ในปริบทพุทธสันติวิธี
บทนำ
พระไตรปิฎกเป็นคัมภีร์ที่รวบรวมคำสอนของพระพุทธเจ้า โดยแบ่งออกเป็นสามหมวด ได้แก่ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก และพระอภิธรรมปิฎก ในบทความนี้จะมุ่งเน้นการวิเคราะห์ อัฏฐานบาลี ซึ่งปรากฏใน พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ 12 ภายใต้ อังคุตตรนิกาย เอกนิบาต โดยมีการแบ่งเนื้อหาออกเป็น 3 วรรค คือ วรรคที่ 1, 2 และ 3 พร้อมอรรถกถาที่ประกอบกัน เพื่อชี้ให้เห็นความสัมพันธ์ของ อัฏฐานบาลี กับหลักพุทธสันติวิธีที่เป็นสาระสำคัญของพระพุทธศาสนาในการแก้ไขปัญหาต่าง ๆ ในชีวิตและสังคม
ความหมายของอัฏฐานบาลี
คำว่า "อัฏฐาน" แปลว่า "สิ่งที่ไม่ควรมี" หรือ "สิ่งที่เกิดขึ้นไม่ได้" ซึ่งเป็นคำสอนที่ย้ำถึงเหตุการณ์ที่ไม่สมเหตุสมผลหรือไม่ควรเกิดขึ้นในชีวิต การกล่าวถึงอัฏฐานบาลีจึงเป็นการยกตัวอย่างเพื่อชี้ให้เห็นถึงหลักความจริงหรือธรรมชาติที่ตรงกันข้ามกับสิ่งเหล่านี้ พระสูตรในหมวดนี้จึงมักประกอบไปด้วยข้อธรรมที่กระตุ้นการพิจารณาด้วยเหตุผล
อัฏฐานบาลีในพระสุตตันตปิฎก เล่มที่ 12 อังคุตตรนิกาย เอกนิบาต
อัฏฐานบาลีในพระไตรปิฎกเล่มที่ 20 ภายใต้อังคุตตรนิกาย เอกนิบาต แบ่งออกเป็น 3 วรรค ดังนี้:
1. วรรคที่ 1
เนื้อหาภาษาบาลี: บทนี้กล่าวถึงสิ่งที่ไม่สมเหตุสมผล เช่น บุคคลผู้ประกอบบาปกรรมย่อมไม่อาจได้รับสุขในโลกนี้และโลกหน้าได้
อรรถกถา: การอธิบายของอรรถกถาในวรรคที่ 1 เน้นย้ำถึงเหตุปัจจัยที่ก่อให้เกิดผลตามกฎแห่งกรรม ความไม่สมเหตุสมผลดังกล่าวจึงเป็นตัวอย่างให้เห็นถึงความสำคัญของการทำกรรมดี
2. วรรคที่ 2
เนื้อหาภาษาบาลี: กล่าวถึงข้อธรรมที่ไม่สมเหตุสมผลเชิงลึก เช่น การที่บุคคลผู้มีปัญญาทำความชั่วแล้วยังคาดหวังผลดี
อรรถกถา: เนื้อหาในอรรถกถาชี้ให้เห็นว่า ความคิดดังกล่าวเป็นไปไม่ได้ เนื่องจากการกระทำทุกอย่างย่อมส่งผลตามเหตุปัจจัย กล่าวคือ ผู้มีปัญญาควรหลีกเลี่ยงการกระทำผิดเพราะย่อมนำมาซึ่งความทุกข์
3. วรรคที่ 3
เนื้อหาภาษาบาลี: กล่าวถึงสิ่งที่เกิดขึ้นไม่ได้ เช่น การทำลายความดีของพระอริยบุคคลหรือความคาดหวังว่าพระอริยเจ้าจะเสื่อมจากคุณธรรม
อรรถกถา: ในอรรถกถาได้อธิบายว่า พระอริยบุคคลเป็นผู้ตั้งมั่นในคุณธรรม จึงไม่มีเหตุปัจจัยใดที่จะทำให้เสื่อมจากความดีได้ การยกตัวอย่างเหล่านี้เป็นการแสดงให้เห็นถึงความมั่นคงของธรรมะ
ความเชื่อมโยงกับพุทธสันติวิธี
พุทธสันติวิธีเป็นหลักการแก้ไขปัญหาที่ตั้งอยู่บนความเข้าใจธรรมชาติของเหตุและผล อัฏฐานบาลี เป็นเครื่องมือหนึ่งที่ช่วยในการชี้แนะหลักธรรมความจริง ซึ่งมีความเกี่ยวข้องกับพุทธสันติวิธีในประเด็นต่อไปนี้:
การยอมรับเหตุปัจจัยตามความเป็นจริง: อัฏฐานบาลีแสดงให้เห็นว่าสิ่งที่เกิดขึ้นล้วนมีเหตุปัจจัยรองรับ การแก้ไขปัญหาอย่างสันติจึงต้องเริ่มจากการเข้าใจเหตุปัจจัยของปัญหา
การละเว้นจากการกระทำที่ไม่สมเหตุสมผล: การกระทำความชั่วในขณะคาดหวังผลดีเป็นสิ่งที่ไม่สมเหตุสมผล การนำพุทธสันติวิธีมาใช้จึงต้องมุ่งเน้นการกระทำที่สอดคล้องกับเหตุและผล
การตั้งมั่นในคุณธรรม: วรรคที่ 3 ของอัฏฐานบาลีย้ำถึงความมั่นคงในคุณธรรมของพระอริยบุคคล ซึ่งเป็นแบบอย่างของการดำรงอยู่ในสันติวิธีอย่างยั่งยืน
สรุป
การศึกษาวิเคราะห์อัฏฐานบาลีในพระไตรปิฎกเล่มที่ 20 พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ 12 อังคุตตรนิกาย เอกนิบาต ชี้ให้เห็นถึงสาระสำคัญที่เน้นย้ำหลักธรรมว่าด้วยเหตุและผล ความสมเหตุสมผล และการตั้งมั่นในคุณธรรม หลักคำสอนนี้มีความสัมพันธ์กับพุทธสันติวิธีในการแก้ไขปัญหาด้วยปัญญาและความเข้าใจความจริงของชีวิต ซึ่งเป็นแนวทางสำคัญในการสร้างความสงบสุขให้เกิดขึ้นในสังคมอย่างยั่งยืน
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น