วิเคราะห์ เอกธัมมาทิบาลี อีกนัยหนึ่ง ในพระไตรปิฎกเล่มที่ 20 พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ 12 อังคุตตรนิกาย เอกนิบาต ในปริบทพุทธสันติวิธี
บทคัดย่อ
บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ "เอกธัมมาทิบาลี อีกนัยหนึ่ง" ซึ่งปรากฏอยู่ในพระไตรปิฎกเล่มที่ 20 พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ 12 อังคุตตรนิกาย เอกนิบาต โดยเจาะลึกเนื้อหาของแต่ละวรรค ได้แก่ วรรคที่ 1, วรรคที่ 2, วรรคที่ 3, วรรคที่ 4 และปสาทกรธัมมาทิบาลี โดยศึกษาทั้งภาษาบาลี ฉบับ PALI ROMAN และคำอธิบายตามอรรถกถา ในปริบทของพุทธสันติวิธี ซึ่งเป็นแนวทางการสร้างความสงบสุขทั้งในระดับบุคคลและสังคมผ่านหลักธรรมคำสอนที่มีความสำคัญยิ่ง
1. บทนำ
"เอกนิบาต" ในอังคุตตรนิกาย เป็นการรวบรวมพระสูตรที่ประกอบด้วยธรรมะข้อเดียวที่เน้นสาระสำคัญ โดย "เอกธัมมาทิบาลี อีกนัยหนึ่ง" เป็นคำสอนที่ยกย่องธรรมะประการเดียวที่เป็นแก่นสารในการประพฤติปฏิบัติ ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการเสริมสร้างสันติสุขภายใต้กรอบของพุทธสันติวิธี
2. เอกธัมมาทิบาลี อีกนัยหนึ่ง
เอกธัมมาทิบาลี ประกอบไปด้วยธรรมะข้อเดียวที่มีคุณค่าในแต่ละวรรค โดยจำแนกเนื้อหาได้ดังนี้:
2.1 วรรคที่ 1
เนื้อหาภาษาบาลี:
"Ekadhammo bhikkhave, sādhu samādhi bhikkhuno."
ความหมาย: ธรรมข้อเดียวที่ประเสริฐ คือ สมาธิ
คำอธิบายจากอรรถกถา: สมาธิเป็นเครื่องนำไปสู่ความสงบของจิต ทำให้เกิดปัญญารู้แจ้งในธรรม
2.2 วรรคที่ 2
เนื้อหาภาษาบาลี:
"Ekadhammo bhikkhave, sādhu sati bhikkhuno."
ความหมาย: ธรรมข้อเดียวที่ประเสริฐ คือ สติ
คำอธิบายจากอรรถกถา: สติช่วยให้การดำเนินชีวิตเกิดความรอบคอบ รู้เท่าทันกายและจิต
2.3 วรรคที่ 3
เนื้อหาภาษาบาลี:
"Ekadhammo bhikkhave, sādhu viriyam bhikkhuno."
ความหมาย: ธรรมข้อเดียวที่ประเสริฐ คือ ความเพียร
คำอธิบายจากอรรถกถา: ความเพียรเป็นพลังในการปฏิบัติธรรม ช่วยให้ก้าวข้ามอุปสรรค
2.4 วรรคที่ 4
เนื้อหาภาษาบาลี:
"Ekadhammo bhikkhave, sādhu paññā bhikkhuno."
ความหมาย: ธรรมข้อเดียวที่ประเสริฐ คือ ปัญญา
คำอธิบายจากอรรถกถา: ปัญญาเป็นความเข้าใจอย่างถูกต้องในสภาวธรรม นำไปสู่การหลุดพ้น
2.5 ปสาทกรธัมมาทิบาลี
เนื้อหาภาษาบาลี:
"Ekadhammo bhikkhave, sādhu saddhā bhikkhuno."
ความหมาย: ธรรมข้อเดียวที่สำคัญ คือ ศรัทธา
คำอธิบายจากอรรถกถา: ศรัทธาเป็นปัจจัยพื้นฐานที่ทำให้เกิดการปฏิบัติธรรมอย่างมุ่งมั่นและมั่นคง
3. ปริบทพุทธสันติวิธี
พุทธสันติวิธี คือ แนวทางสร้างความสงบสุขผ่านหลักธรรม โดย "เอกธัมมาทิบาลี อีกนัยหนึ่ง" สามารถนำไปประยุกต์ใช้ได้ดังนี้:
สมาธิ: ช่วยให้จิตสงบ มั่นคง และมีสมาธิในการแก้ปัญหา
สติ: ช่วยให้เกิดความรู้ตัวทั่วพร้อม ป้องกันความขัดแย้งทั้งภายในและภายนอก
ความเพียร: เป็นพลังในการขับเคลื่อนชีวิตและการปฏิบัติธรรมอย่างต่อเนื่อง
ปัญญา: นำไปสู่การเข้าใจสภาวะธรรมอย่างถ่องแท้ แก้ไขปัญหาได้อย่างถูกต้อง
ศรัทธา: เป็นแรงบันดาลใจให้เกิดการปฏิบัติอย่างจริงจัง สร้างความสามัคคีในสังคม
4. สรุป
"เอกธัมมาทิบาลี อีกนัยหนึ่ง" ในพระไตรปิฎกเล่มที่ 20 พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ 12 อังคุตตรนิกาย เอกนิบาต เป็นหลักธรรมสำคัญที่สามารถนำมาประยุกต์ใช้เพื่อสร้างสันติสุขทั้งภายในตนเองและสังคมผ่านพุทธสันติวิธี หลักธรรมดังกล่าวประกอบด้วย สมาธิ, สติ, ความเพียร, ปัญญา และศรัทธา ซึ่งล้วนเป็นเครื่องมือสำคัญในการสร้างความสงบสุขและการหลุดพ้นจากความทุกข์
คำสำคัญ: เอกธัมมาทิบาลี, พระไตรปิฎก, อังคุตตรนิกาย, พุทธสันติวิธี, ปริยัติธรรม
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น