วิเคราะห์ ๕. อสุรวรรค อังคุตตรนิกาย จตุกกนิบาต ทุติยปัณณาสก์ ในพระไตรปิฎกเล่มที่ 21

 

วิเคราะห์ ๕. อสุรวรรค ในพระไตรปิฎกเล่มที่ 21 พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ 13 อังคุตตรนิกาย จตุกกนิบาต ทุติยปัณณาสก์

บทนำ

อสุรวรรค (๕) ในพระไตรปิฎกเล่มที่ 21 พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ 13 อังคุตตรนิกาย จตุกกนิบาต ทุติยปัณณาสก์ เป็นส่วนสำคัญที่ชี้ให้เห็นถึงหลักธรรมที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาสติ สมาธิ และการกำจัดกิเลส ซึ่งสามารถนำไปใช้ในชีวิตประจำวันเพื่อสร้างความสงบสุขในสังคมได้อย่างยั่งยืน ในบทความนี้ จะวิเคราะห์เนื้อหาของแต่ละสูตรในอสุรวรรค รวมถึงอรรถกถาที่เกี่ยวข้อง พร้อมกับการนำเสนอในบริบทของพุทธสันติวิธี

สาระสำคัญของอสุรวรรค

อสุรวรรคประกอบด้วย 10 สูตรดังต่อไปนี้:

1. อสุรสูตร

   • เนื้อหาในสูตรนี้ว่าด้วยความประพฤติของอสุระ ซึ่งเปรียบเสมือนการใช้ชีวิตที่ปราศจากธรรม เป็นการเตือนให้เห็นถึงผลเสียของการละเลยศีลธรรม

   • อรรถกถา: เน้นการอธิบายถึงธรรมชาติของอสุระและเปรียบเทียบกับมนุษย์ที่ปราศจากธรรม

2. สมาธิสูตร ที่ ๑

   • กล่าวถึงความสำคัญของสมาธิและการพิจารณาเพื่อบรรลุปัญญา

   • อรรถกถา: อธิบายวิธีการฝึกสมาธิเพื่อสร้างปัญญาและลดกิเลส

3. สมาธิสูตร ที่ ๒

   • ขยายความเกี่ยวกับสมาธิในมิติที่ลึกซึ้งขึ้น โดยเน้นที่ความสงบของจิต

   • อรรถกถา: เสนอแนวทางการบรรลุสมาธิในระดับที่สูงขึ้น

4. สมาธิสูตร ที่ ๓

   • แสดงให้เห็นถึงความเชื่อมโยงระหว่างสมาธิและการพิจารณาเพื่อเข้าใจสัจธรรม

   • อรรถกถา: กล่าวถึงขั้นตอนการปฏิบัติสมาธิและผลที่เกิดขึ้น

5. ฉลาวาตสูตร

   • เปรียบเทียบความทุกข์ที่เกิดจากกิเลสกับพายุที่รุนแรง

   • อรรถกถา: แสดงให้เห็นถึงวิธีการควบคุมจิตในสถานการณ์ที่ยากลำบาก

6. ราคสูตร

   • กล่าวถึงผลของความโลภและวิธีการปล่อยวาง

   • อรรถกถา: เน้นการเจริญเมตตาและการพิจารณาเพื่อลดความโลภ

7. นิสันติสูตร

   • เนื้อหาเกี่ยวกับความสงบและการหลุดพ้นจากกิเลส

   • อรรถกถา: ชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของการมีสันติภายใน

8. อัตตหิตสูตร

   • กล่าวถึงการปฏิบัติธรรมเพื่อประโยชน์ของตนเองและผู้อื่น

   • อรรถกถา: อธิบายถึงการสร้างประโยชน์ร่วมกันในสังคม

9. สิกขาสูตร

   • เน้นถึงความสำคัญของการศึกษาและการปฏิบัติธรรม

   • อรรถกถา: แสดงวิธีการพัฒนาตนเองผ่านการเรียนรู้และการปฏิบัติ

10. โปตลิยสูตร

    • กล่าวถึงการปล่อยวางและการหลุดพ้นจากความยึดติดในโลกธรรม

    • อรรถกถา: เสนอแนวทางการปฏิบัติธรรมเพื่อลดความยึดติดในโลกียสุข

พุทธสันติวิธีในอสุรวรรค

อสุรวรรคให้หลักธรรมที่สามารถนำมาใช้ในพุทธสันติวิธี ซึ่งเป็นกระบวนการสร้างความสงบสุขในสังคมด้วยวิธีที่ไม่ใช้ความรุนแรง หลักธรรมในอสุรวรรค เช่น การพัฒนาสมาธิ (สมาธิสูตร), การลดความโลภ (ราคสูตร), และการสร้างสันติภายใน (นิสันติสูตร) สามารถนำมาใช้ในบริบทดังนี้:

1. การแก้ไขความขัดแย้งในสังคม: การเจริญเมตตาและการปล่อยวางความโลภจากราคสูตรช่วยลดความตึงเครียดและความขัดแย้ง

2. การพัฒนาตนเอง: การปฏิบัติสมาธิตามสมาธิสูตรช่วยเสริมสร้างปัญญาและความสงบ

3. การสร้างความร่วมมือในชุมชน: การนำอัตตหิตสูตรมาใช้เพื่อสร้างความสมานฉันท์ในสังคม

บทสรุป

อสุรวรรคในพระไตรปิฎกเล่มที่ 21 มีความสำคัญอย่างยิ่งในฐานะที่เป็นแหล่งธรรมอันล้ำค่าในการพัฒนาสติ สมาธิ และปัญญา รวมถึงการลดกิเลสและความทุกข์ในชีวิตประจำวัน การวิเคราะห์และนำเนื้อหาไปปรับใช้ในบริบทของพุทธสันติวิธี จะช่วยสร้างความสงบสุขทั้งในระดับปัจเจกบุคคลและสังคมโดยรวมได้อย่างมีประสิทธิภาพ