วิเคราะห์ เสขพลวรรค ในพระไตรปิฎกเล่มที่ 22 พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ 14 อังคุตตรนิกาย ปัญจกนิบาต ปฐมปัณณาสก์

 วิเคราะห์ เสขพลวรรค ในพระไตรปิฎกเล่มที่ 22 พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ 14 อังคุตตรนิกาย ปัญจกนิบาต ปฐมปัณณาสก์

บทนํา

เสขพลวรรค (กลุ่มแห่งพละของผู้ยังเป็นเสขะ) ในอังคุตตรนิกาย ปัญจกนิบาต ปฐมปัณณาสก์ มีเนื้อหาที่สำคัญเกี่ยวกับหลักธรรมที่แสดงถึงพลังของผู้ฝึกฝนตนเพื่อบรรลุถึงความสมบูรณ์ในพระพุทธศาสนา บทนี้เน้นถึงความสำคัญของการพัฒนาคุณธรรม 5 ประการ ผ่านพระสูตร 10 สูตร โดยในบทความนี้จะวิเคราะห์พระสูตรแต่ละบท พร้อมทั้งให้ความเชื่อมโยงในปริบทพุทธสันติวิธี

---

โครงสร้างของเสขพลวรรค

เสขพลวรรคประกอบด้วยพระสูตร 10 สูตร ดังนี้:

1. สังขิตตสูตร

   • แสดงถึงการกล่าวย่อของธรรม โดยเน้นความสำคัญของการเข้าใจธรรมผ่านการพิจารณาอย่างรอบคอบ

   • อรรถกถา: อธิบายเพิ่มเติมเกี่ยวกับการกล่าวย่อในเชิงปฏิบัติ

2. วิตถตสูตร

   • ขยายความธรรมในรายละเอียด ชี้ให้เห็นความลึกซึ้งของการเข้าใจธรรม

   • อรรถกถา: ให้ความหมายเพิ่มเติมและตัวอย่างในบริบทการปฏิบัติ

3. ทุกขสูตร

   • กล่าวถึงทุกข์ 5 ประการ และแนวทางการพ้นทุกข์

   • อรรถกถา: ชี้แจงธรรมชาติของทุกข์และวิธีเผชิญหน้ากับทุกข์

4. ภตสูตร

   • กล่าวถึงการเลี้ยงชีพในทางธรรม

   • อรรถกถา: ขยายความถึงการดำรงชีวิตที่เหมาะสมสำหรับผู้ปฏิบัติธรรม

5. สิกขสูตร

   • แสดงถึงข้อควรฝึกฝนในฐานะผู้ยังเป็นเสขะ

   • อรรถกถา: อธิบายรายละเอียดเกี่ยวกับศีล สมาธิ และปัญญา

6. สมาปัตติสูตร

   • กล่าวถึงการบรรลุสมาธิในระดับต่าง ๆ

   • อรรถกถา: ขยายความถึงวิธีเข้าสมาธิและอานิสงส์ที่ได้รับ

7. กามสูตร

   • อธิบายถึงอันตรายของกามคุณและแนวทางหลีกเลี่ยง

   • อรรถกถา: ขยายความถึงการปล่อยวางกามคุณ

8. จวนสูตร

   • กล่าวถึงความเร่งรีบในทางธรรมที่ถูกต้อง

   • อรรถกถา: อธิบายถึงความสำคัญของการพากเพียรอย่างต่อเนื่อง

9. อคารวสูตร ที่ 1

   • เน้นความเคารพในธรรม วินัย และครูอาจารย์

   • อรรถกถา: ขยายความถึงความสำคัญของความเคารพ

10. อคารวสูตร ที่ 2

    • ย้ำถึงความเคารพที่ต้องแสดงออกในรูปแบบต่าง ๆ

    • อรรถกถา: อธิบายถึงผลของการแสดงความเคารพ

---

การวิเคราะห์ในปริบทพุทธสันติวิธี

เสขพลวรรคมีความเชื่อมโยงอย่างลึกซึ้งกับพุทธสันติวิธี โดยสามารถแยกการวิเคราะห์ออกเป็น 3 ด้านสำคัญ:

1. การพัฒนาตนเอง:
   ธรรมในเสขพลวรรคเน้นให้ผู้ปฏิบัติพัฒนาคุณธรรมส่วนบุคคล เช่น ศีล สมาธิ และปัญญา ซึ่งเป็นพื้นฐานในการสร้างสันติสุขในตนเอง

2. ความสัมพันธ์กับผู้อื่น:
   หลักธรรมในสูตร เช่น สิกขสูตร และอคารวสูตร ชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของการอยู่ร่วมกันด้วยความเคารพและสร้างความสามัคคี

3. การเผชิญกับความทุกข์:
   ทุกขสูตรและสมาปัตติสูตรให้แนวทางในการเข้าใจและก้าวข้ามทุกข์ ซึ่งเป็นหัวใจของพุทธสันติวิธี

---

บทสรุป

เสขพลวรรคในพระไตรปิฎกเล่มที่ 22 เป็นชุดธรรมที่เน้นการฝึกฝนตนเองในระดับของผู้ยังเป็นเสขะ พระสูตรแต่ละบทมีความลึกซึ้งและส่งเสริมการพัฒนาตนเองเพื่อบรรลุสันติสุขในทุกมิติของชีวิต ทั้งในระดับส่วนบุคคลและสังคม บทวิเคราะห์นี้แสดงให้เห็นว่า การประยุกต์ใช้ธรรมในเสขพลวรรคสามารถเป็นแนวทางในการสร้างสันติวิธีที่ยั่งยืนในปัจจุบัน