ไทยด้อยกว่าสิงคโปร์ตรงไหน!การศึกษาสร้างชาติ

 สำราญ สมพงษ์ นิสิตปริญญาเอก สาขาสันติศึกษา มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย(มจร) รายงาน



เมื่อไม่นานมานี้ได้มีการเสนอบทความเรื่อง "ถอดความสำเร็จ สิงคโปร์ สร้างการศึกษาที่ดีเพื่อสร้างชาติ" ทางเว็บไซต์ประชาชาติธุรกิจ ที่ได้นำเสนอจากการบรรยายของ ดร.ลิม ไล เฉิน, ศ.ดร.โล อี ลิง ที่ศึกษาเพราะหตุใดผลสอบ PISA ประจำปี 2015  ปรากฏว่าประเทศสิงคโปร์ได้คะแนนสูงสุดของทั้ง 3  วิชาที่ทำการประเมิน ได้แก่ การอ่าน, วิทยาศาสตร์ และคณิตศาสตร์ อะไรเป็นปัจจัยของความสำเร็จ และสร้างให้สิงคโปร์เป็นชาติที่มีความเข้มแข็งทางการศึกษามาอย่างยาวนาน


โดยพระอาจารย์ปราโมทย์ วาทโกวิโท นิสิตปริญญาเอก สาขาสันติศึกษา มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย(มจร) ได้ถอดความขอสรุปประเด็นสำคัญของการจัดการศึกษาในประเทศสิงคโปร์ในมุมมองของข้าพเจ้า โดยการศึกษาคำนึงถึง 1 ประเด็น คือ



1) " ความเป็นพหุวัฒนธรรม " โดยการให้เกียรติเคารพทุกความเชื่อในสิงคโปร์ มีการจัดการศึกษาที่คำนึงในด้านของความเป็นพหุวัฒนธรรม เพราะสิงคโปร์มีความหลากหลาย ถ้าทุกประเทศคำนึงเรื่องนี้ จะสามารถทำให้ผู้คนอยู่ร่วมกันอย่างสันติสุข อย่าลืมว่าความเท่าเทียมกันถือว่าเป็นสิทธิขั้นพื้นฐานของมนุษย์ ถ้ามีกลุ่มใดกลุ่มหนึ่งได้สิทธิมากกว่าก็จะสร้างความเกลียดชังตามมาได้ในระบบของการศึกษา



2) " ความเสมอภาค " ทุกคนมีความเท่าเทียมกันในด้านการศึกษา ถือว่าเป็นหัวใจสำคัญในการจัดการศึกษาของสิงคโปร์ ซึ่งไม่มีใครได้สิทธิพิเศษในด้านศึกษา แต่ทุกคนมีสิทธิเสมอภาค บางประเทศเราจะเห็นว่าคนรวยมีสิทธิการเข้าถึงการศึกษามากกว่าคนรากหญ้า ทำให้เกิดการเปรียบเทียบหรือดูถูกกัน ถือว่าเป็นจุดอ่อน สิงคโปร์จึงมองว่า ทุกคนสามารถเข้าถึงการศึกษาแต่คุณต้องพัฒนาตนเองใช้ความสามารถของตนเอง มากกว่าใช้เส้นสาย จึงทำให้มีการพัฒนาตนอย่างต่อเนื่อง


3) " การพัฒนาครูมีคุณภาพ " สิงคโปร์มองว่า การที่เด็กจะมีคุณภาพจะต้องพัฒนาครูให้มีคุณภาพ จึงมีการยกย่องครูอย่างต่อเนื่อง จากความสามารถของครู ครูจึงต้องพัฒนาตนเองอย่างสม่ำเสมอ ให้มีความเชี่ยวชาญเฉพาะด้าน คำถามคือ มีการพัฒนาครูอย่างไรถึงสามารถพัฒนาครูให้มีคุณภาพ เราควรหาคำตอบนี้ผ่านการวิจัยในการพัฒนาต้นแบบทางการศึกษา



4) " นโยบายการศึกษามีคุณภาพ " การจะจัดนโยบายด้านศึกษาต้องผ่านกระบวนการโยนิโสมนสิการ มีการไตร่ตรองอย่างรอบคอบกว่าจะประกาศนโยบายใดๆ เกี่ยวกับการศึกษา ต้องสื่อสารกับบุคคลผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง เช่น ครู นักเรียน ผู้ปกครอง ว่ามีความเห็นอย่างไร กว่าจะประกาศเป็นนโยบายด้านการศึกษา แสดงถึงความเป็นประชาธิปไตยทางศึกษา มิใช่สั่งการนโยบายเพียงอย่างเดียว หรือ เผด็จการทางศึกษา ประเด็นนี้ถือว่ามีความน่าสนใจเป็นอย่างยิ่ง



5) " ส่งเสริมความสามารถมากกว่าใช้เส้น " ถือว่าเป็นประเด็นที่สำคัญมากในส่วนของการเน้นความสามารถมากกว่าใช้เส้นสาย เพราะถ้าใช้เส้นสายจะนำไปสู่การได้คนไม่มีคุณภาพในการพัฒนาประเทศ เพราะแม้แต่เข้าสู่การศึกษาเบื้องต้นก็เริ่มคอรัปชั่นแล้ว พอโตไปทำงานมีหรือจะไม่คอรัปชั่นในการทำงาน การที่สิงคโปร์เน้นความสามารถทำให้ทุกคนต้องพัฒนาตนเอง จึงทำให้คนสิงคโปร์มีคุณภาพ แต่ถ้ามัวแต่ใช้เส้นสายเราจะได้คนไร้คุณภาพมาทำงานประเทศจะพัฒนาได้อย่างไร ถือว่าเป็นโจทย์ที่ท้าทายในระบบการศึกษา



ขณะที่การศึกษาไทยก็เป็นที่ทราบกันดีว่าอยู่อันดับ 8 ของอาเซียน และเมื่อไม่นานมานี้ ฝ่ายวิจัยเพื่อท้องถิ่น สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.) จัดนำเสนอข้อมูลจากการลงพื้นที่สังเคราะห์เอกสารงานวิจัย ทั้งสิ้น 16 จังหวัด ภายใต้ “โครงการการสังเคราะห์รูปแบบการจัดการเรียนรู้ชุมชนโดยใช้การวิจัยเป็นฐานเพื่อการขับเคลื่อนนโยบายการศึกษาจากล่างสู่บน” ของ ศ.ดร.สมพงษ์ จิตระดับ คณะคุรุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย หัวหน้าโครงการและทีมวิจัย โดยมีผู้ประสานงาน (Node) และนักวิจัยฝ่ายวิจัยเพื่อท้องถิ่น ร่วมรับฟัง และให้ความเห็นการนำเสนอข้อมูล “การสังเคราะห์รูปแบบการจัดการเรียนรู้ชุมชน” วันที่ 18-19 ตุลาคม 2560 ณ โรงแรมทีเค. พาเลซ แอนด์ คอนเวนชั่น


ศ.ดร.สมพงษ์ จิตระดับ ได้สรุปว่า  จากเก็บข้อมูลภาคสนามทุกจังหวัดทั่วประเทศ พบว่า ปัจจัยที่ ร.ร.ที่อยู่รอด  มีคุณลักษณะ3 ประการ คือ  เปลี่ยนมุมมองจากการปฏิบัติตามนโยบายเป็นจากล่างสู่บน  การกระจายอำนาจ และการมีส่วนร่วมของเครือข่าย   สร้างนวัตกรรม โดยเฉพาะการเรียนรู้ผ่านวิถีเกษตร (ไส้เดือนดิน) และการันตีว่า การวิจัยเพื่อท้องถิ่นเป็นเครื่องมือสำคัญสำหรับการเตรียมความพร้อมและพัฒนาคน 4.0


จากการถอดความสำเร็จของประเทศสิงคโปร์และเวทีการวิจัยเพื่อท้องถิ่นของ สกว.นั้น ทำให้เกิดความคิดว่า ประเทศสิงคโปรค์มีอะไรที่ประเทศไทยไม่มี จึงได้ถอดความเชิงพุูทธบูรณาการอีกรอบตามหลักปัญญา 3 ประการคือ


๑) สุตมยปัญญา - การอ่าน ความสามารถทางภาษา สัมมวาจา -การสื่อสาร  อัตตาหิ - พึ่งตัวเอง


๒) จินตมยปัญญา - คณิตศาสตร์ คิดรอบครอบด้วยหลักโยนิโสมนสิการ


๓) ภาวนามยปัญญา- วิทยาศาสตร์ พหุวัฒนธรรมด้วยฐานขันติธรรม การมีส่วนร่วมปรึกษาหารือด้วยหลักสังฆะอย่างเชื่อมโยงกันหรือโครงข่ายด้วยหลักปฏิจจสมุปบาท โครงข่าย มีความเทียงธรรมด้วยอวิโรธนะในทศพิธราชธรรม  และหลักปฏิบัติการที่ละเอียดด้วยโอวาทปาฏิโมกข์


พร้อมกันนี้ประเทศไทยมีศาสตร์พระราชาตามที่พระพรหมบัณฑิต ศ.ดร. (ประยูร ธัมมจิตโต)  กรรมการเถรสมาคม อธิการบดีมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย(มจร) ได้สรุปเข้าใจง่ายคือ ขาดเติมให้เต็ม เต็มให้รู้จักพอ พอให้รู้จักแบ่ง แบ่งต้องเป็นธรรม


แล้วเป็นเพราะอะไรการพัฒนาระหว่างประเทศสิงคโปร์และกับประเทศไทยถึงห่างกันมากนัก และโจทย์นี้เป็นโจทย์ต้นๆที่ต้องแก้หรือว่าเอาไว้ท้ายๆ