วันอังคารที่ 28 มกราคม พ.ศ. 2568

การวิเคราะห์ปีฐชาดกธรรมในสกุล

 การวิเคราะห์ปีฐชาดกในปริบทพุทธสันติวิธี: หลักธรรมและการประยุกต์ใช้

บทนำ ปีฐชาดก เป็นชาดกที่ปรากฏในพระไตรปิฎก เล่มที่ 27 พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ 19 ขุททกนิกาย ชาดก จตุกกนิบาตชาดก โกกิลวรรค เรื่องที่ 7 ซึ่งกล่าวถึงธรรมในสกุล โดยเน้นแนวคิดเกี่ยวกับการให้และการรักษาขนบธรรมเนียมประเพณีของครอบครัวที่สืบทอดมา ชาดกนี้สามารถนำมาวิเคราะห์ผ่านปริบทของพุทธสันติวิธี โดยเชื่อมโยงกับหลักธรรมที่ใช้ในการสร้างสันติภาพในระดับบุคคลและสังคม

เนื้อหาของปีฐชาดก ปีฐชาดกกล่าวถึงแนวคิดเกี่ยวกับ "ธรรมในสกุล" ซึ่งสะท้อนถึงความสำคัญของการให้ การเคารพต่อสมณพราหมณ์ และการรักษาขนบธรรมเนียมที่ดีงามของครอบครัว โดยข้อความหลักจากพระสูตรสามารถสรุปได้ดังนี้:

  1. การให้และการดูแลแขก – การให้ที่นั่ง น้ำดื่ม น้ำล้างเท้า และน้ำมันทาเท้า เป็นสัญลักษณ์ของการให้ความเคารพและการต้อนรับแขก

  2. การไม่ถือโทษและไม่โกรธเคือง – การแสดงออกถึงเมตตาและความเข้าใจว่าแต่ละสกุลมีธรรมประจำตัว

  3. การบำรุงสมณพราหมณ์ – เป็นธรรมเนียมที่สืบทอดกันมาและถือว่าเป็นการบำเพ็ญบุญในครอบครัว

พุทธสันติวิธีและหลักธรรมที่เกี่ยวข้อง พุทธสันติวิธี (Buddhist Peacebuilding) เป็นแนวทางที่พระพุทธศาสนาเสนอเพื่อสร้างสันติภาพทั้งในระดับปัจเจกและสังคม ซึ่งสามารถเชื่อมโยงกับปีฐชาดกผ่านหลักธรรมดังต่อไปนี้:

  1. ทาน (การให้) – การให้เป็นรากฐานของความสามัคคีในสังคม การให้ไม่ได้จำกัดเพียงวัตถุสิ่งของ แต่ยังรวมถึงการให้ความเมตตาและการให้อภัย ซึ่งสามารถช่วยลดความขัดแย้งและสร้างความสัมพันธ์ที่ดี

  2. เมตตา (ความปรารถนาดีต่อผู้อื่น) – การไม่โกรธเคืองหรือถือโทษโกรธใครเป็นเครื่องหมายของเมตตาธรรม ซึ่งเป็นหลักสำคัญของพุทธสันติวิธี

  3. กตัญญูกตเวที (ความกตัญญู) – การเคารพต่อขนบธรรมเนียมที่ดีงามของบรรพบุรุษเป็นการสร้างรากฐานที่มั่นคงให้กับสังคม

  4. สมานฉันท์ (Harmonious Living) – การบำรุงสมณพราหมณ์โดยเคารพเปรียบได้กับการส่งเสริมความสามัคคีและการอยู่ร่วมกันอย่างสงบ

การประยุกต์ใช้ในสังคมปัจจุบัน ปีฐชาดกสามารถนำมาประยุกต์ใช้ในสังคมปัจจุบันผ่านแนวทางดังต่อไปนี้:

  1. ส่งเสริมวัฒนธรรมแห่งการให้ – สังคมควรสนับสนุนการแบ่งปันและการช่วยเหลือซึ่งกันและกันเพื่อลดความเหลื่อมล้ำและสร้างความเข้าใจระหว่างกัน

  2. ปลูกฝังคุณธรรมและความกตัญญูในครอบครัว – การรักษาขนบธรรมเนียมที่ดีของครอบครัวช่วยให้คนรุ่นใหม่มีรากฐานทางศีลธรรมที่มั่นคง

  3. สร้างสังคมที่เต็มไปด้วยเมตตาและการให้อภัย – ลดความขัดแย้งโดยเน้นการสื่อสารที่มีเมตตาและการให้อภัยซึ่งกันและกัน

  4. ส่งเสริมสันติวิธีในความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลและสังคม – การเคารพซึ่งกันและกัน และการไม่ถือโทษโกรธเคืองสามารถช่วยสร้างบรรยากาศของความสงบสุข

สรุป ปีฐชาดกเป็นชาดกที่มีคุณค่าในการสะท้อนธรรมในสกุล ซึ่งสามารถนำมาประยุกต์ใช้ในบริบทของพุทธสันติวิธี โดยเน้นการให้ การไม่โกรธเคือง และการรักษาธรรมเนียมที่ดีงาม การนำหลักธรรมเหล่านี้ไปใช้ในชีวิตประจำวันจะช่วยสร้างสังคมที่สงบสุขและเต็มไปด้วยความเข้าใจซึ่งกันและกัน วิเคราะห์  ปีฐชาดก ในพระไตรปิฎกเล่มที่ 27  พระสุตตันตปิฎก เล่มที่  19  ขุททกนิกาย  ชาดก จตุกกนิบาตชาดก  ๔. โกกิลวรรค  ที่ประกอบด้วย  

 ๗. ปีฐชาดก

ว่าด้วยธรรมในสกุล

             [๖๔๖] เราทั้งหลายไม่ได้ให้ตั่ง น้ำดื่ม และโภชนาหารแก่ท่าน ขอท่านผู้เป็น

                          พรหมจารี จงอดโทษให้แก่ข้าพเจ้า ข้าพเจ้าเห็นโทษนี้.

             [๖๔๗] อาตมภาพไม่ได้ข้องเกี่ยว และไม่ได้นึกโกรธเคืองเลย แม้ความไม่ชอบใจ

                          อะไรๆ ของอาตมภาพก็ไม่มีเลย แท้ที่จริง อาตมภาพยังมีความวิตกอยู่ใน

                          ใจว่า ธรรมของสกุลนี้ จักเป็นเช่นนี้แน่.

             [๖๔๘] ที่นั่ง น้ำล้างเท้า น้ำมันทาเท้า ข้าพเจ้าให้อยู่เป็นนิจทุกอย่าง นี้เป็นธรรม

                          ในสกุล เนื่องมาจาก ปู่ ย่า ตา ยาย ของข้าพเจ้าทุกเมื่อ.

             [๖๔๙] ข้าพเจ้าบำรุงสมณพราหมณ์โดยเคารพดุจญาติที่สูงสุด นี้เป็นธรรมในสกุล

                          เนื่องมาจากปู่ ย่า ตา ยาย ของข้าพเจ้าทุกเมื่อ.

ในปริบทพุทธสันติวิธี: หลักธรรม ประยุกต์ใช้" โดยใช้สาระสำคัญของ  ปีฐชาดก   ในพระไตรปิฎกเล่มที่ 27  พระสุตตันตปิฎก เล่มที่  19  ขุททกนิกาย  ชาดกจตุกกนิบาตชาดก  ๔. โกกิลวรรค


ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น

เพลง: โขงไหลลั่น ธรรมนำใจ

                   ເນື້ອເພງ : ດຣ.ສົມພົງສ໌,AI ທຳນອງ - ຮ້ອງໂດຍ : suno   คลิกฟังเพลงที่นี่ (Verse 1)  โขงไหลลั่ง น้ำใจเปี่ยมล้น ฮวมกันน้อยจนใหญ...