ช่วยเขียนบทความทางวิชาการ เรื่องวิเคราะห์ กพรหมชาดก ในพระไตรปิฎกเล่มที่ 27 พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ 19 ขุททกนิกาย ชาดก สัตตกนิบาตชาดก ๑. กุกกุวรรค ที่ประกอบด้วย
๑๐. พกพรหมชาดก ว่าด้วยศีลและพรตของพกพรหม
[๑๐๓๕] ข้าแต่พระโคดม ข้าพระองค์มีอยู่ ๗๒ คน ล้วนได้ทำบุญมาแล้ว มี
อำนาจแผ่ทั่วไป ล่วงชาติและชราได้แล้ว การเกิดเป็นพรหมนี้ เป็นที่
สุด สำเร็จได้ด้วยพระเวท ชนเป็นอันมากมุ่งหวังอยากให้เป็นอย่าง
พวกข้าพระองค์.
[๑๐๓๖] ดูกรพกพรหม อายุของท่านนี้น้อย ไม่มากเลย ท่านมาสำคัญว่าอายุ
ของท่านมากตั้งแสนนิรัพพุทะ (ร้อยคูณแสน ๑๐ ล้านปี) ดูกร
พกพรหม เรารู้อายุของท่าน.
[๑๐๓๗] ข้าแต่พระผู้มีพระภาค พระองค์ตรัสว่า พระองค์รู้กำหนดอายุของข้า-
พระองค์ และตรัสว่ารู้เห็นไม่มีที่สิ้นสุด เป็นผู้ล่วงชาติชราและความโศก
ได้แล้ว ขอพระองค์จงตรัสบอกการสมาทานพรต และศีลวัตร ของข้า-
พระองค์ ครั้งก่อนว่าเป็นอย่างไร ข้าพระองค์ขอทราบตามความเป็นจริง
ที่พระองค์ตรัสบอก?
[๑๐๓๘] ท่านได้ช่วยมนุษย์เป็นอันมากผู้ถูกแดดแผดเผา กระหายน้ำจัดให้ได้ดื่ม
น้ำ เราระลึกถึงการสมาทานพรต และศีลวัตรครั้งก่อนของท่านนั้นได้
ดุจนอนหลับฝันตื่นขึ้นจำได้ ฉะนั้น.
[๑๐๓๙] ท่านได้ช่วยมหาชน ผู้ถูกหมู่โจรจับไปจะให้เป็นเชลยให้พ้นมาได้ ที่ริม
ฝั่งแม่น้ำเอณิ เรายังระลึกถึงการสมาทานพรต และศีลวัตรครั้งก่อน
ของท่านนั้นได้ ดุจนอนหลับฝันตื่นขึ้นจำได้ ฉะนั้น.
[๑๐๔๐] ท่านได้ทุ่มเทกำลังเข้าช่วยพวกมนุษย์ ผู้ไปเรือในกระแสแม่น้ำคงคา ให้
พ้นจากนาคราชผู้ตัวดุร้าย มักทำมนุษย์ให้พินาศ เรายังระลึกถึงการ
สมาทานพรตและศีลวัตรครั้งก่อน ของท่านนั้นได้ ดุจนอนหลับฝันตื่น
ขึ้นจำได้ ฉะนั้น.
[๑๐๔๑] อนึ่ง เราเองมีชื่อว่ากัปปะ ได้เคยเป็นอันเตวาสิกของท่าน ได้รู้แล้วว่า
ท่านเป็นดาบสที่มีปัญญาและวัตรดีผู้หนึ่ง เรายังระลึกถึงการสมาทานพรต
และศีลวัตรครั้งก่อนของท่านนั้นได้ ดุจนอนหลับฝันตื่นขึ้นจำได้ ฉะนั้น.
[๑๐๔๒] พระองค์ทรงทราบชัดอายุของข้าพระองค์ ได้แน่นอน แม้สิ่งอื่นพระองค์
ก็ทรงทราบ พระองค์เป็นพระพุทธเจ้าอย่างแท้จริง เพราะเหตุนั้นแล
พระรัศมีอันรุ่งเรืองของพระองค์นี้ จึงได้ส่องพรหมโลกให้สว่างไสวอยู่.
ในปริบทพุทธสันติวิธี: หลักธรรม ประยุกต์ใช้" โดยใช้สาระสำคัญของ กพรหมชาดก ในพระไตรปิฎกเล่มที่ 27 พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ 19 ขุททกนิกาย ชาดก สัตตกนิบาตชาดก
๑. กุกกุวรรค
วิเคราะห์ กพรหมชาดก ในบริบทพุทธสันติวิธี: หลักธรรมและการประยุกต์ใช้
บทนำ
กพรหมชาดก ปรากฏอยู่ในพระไตรปิฎก เล่มที่ 27 พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ 19 ขุททกนิกาย ชาดก สัตตกนิบาตชาดก กุกกุวรรค ว่าด้วยศีลและพรตของพกพรหม ชาดกนี้มีสาระสำคัญเกี่ยวกับศีล ความเมตตา และการกระทำความดีที่ส่งผลให้เกิดภาวะอันประเสริฐในพรหมโลก ทั้งนี้ยังสามารถนำมาประยุกต์ใช้กับแนวคิดพุทธสันติวิธี ซึ่งเป็นแนวทางในการสร้างสันติภาพอย่างยั่งยืนผ่านหลักธรรมทางพุทธศาสนา
สาระสำคัญของกพรหมชาดก
กพรหมชาดกกล่าวถึงพกพรหม ผู้ซึ่งสำคัญตนว่ามีอายุยืนยาวและได้ถึงภาวะพรหมด้วยผลแห่งพระเวท พระพุทธเจ้าได้ทรงชี้ให้เห็นว่าความดีและบุญกุศลที่พกพรหมได้กระทำเป็นเหตุให้ได้เกิดในพรหมโลก ไม่ใช่เพียงเพราะการท่องพระเวทเท่านั้น ตัวอย่างการกระทำของพกพรหมที่ถูกกล่าวถึง ได้แก่:
การช่วยเหลือผู้กระหายน้ำ
การช่วยเหลือผู้ที่ถูกโจรจับเป็นเชลย
การช่วยเหลือผู้เดินทางที่ตกอยู่ในอันตรายจากนาคราช
การเป็นอาจารย์ผู้มีปัญญาและวัตรดี
กพรหมชาดกในบริบทพุทธสันติวิธี
พุทธสันติวิธีเป็นแนวทางในการสร้างสันติภาพที่อาศัยหลักธรรมทางพุทธศาสนา โดยมีองค์ประกอบสำคัญ ได้แก่ เมตตา กรุณา มุทิตา และอุเบกขา ซึ่งสามารถเชื่อมโยงกับกพรหมชาดกได้ดังนี้:
เมตตา (ความรักและปรารถนาดีต่อสรรพสัตว์) – การช่วยเหลือผู้ที่ประสบความทุกข์ในชาดกสะท้อนถึงการมีเมตตาอย่างแท้จริง ซึ่งเป็นรากฐานของสันติวิธี
กรุณา (ความสงสารและช่วยเหลือผู้ตกทุกข์) – พกพรหมช่วยเหลือผู้ตกอยู่ในอันตราย ไม่ว่าจะเป็นผู้กระหายน้ำ ผู้ถูกโจรจับ หรือผู้ประสบภัยจากนาคราช ซึ่งเป็นการแสดงออกของกรุณา
มุทิตา (ความยินดีในความดีของผู้อื่น) – พกพรหมได้รับการยกย่องจากพระพุทธเจ้าในฐานะผู้มีวัตรดี และท่านเองก็ยินดีที่ได้รับคำยืนยันถึงผลแห่งกรรมดี
อุเบกขา (การวางใจเป็นกลางด้วยปัญญา) – พระพุทธเจ้าทรงชี้ให้เห็นว่าอายุของพกพรหมนั้นเป็นเพียงส่วนน้อยเมื่อเทียบกับกาลอันยาวนาน ซึ่งเป็นการเตือนให้ละทิ้งอัตตาและมุ่งสู่ปัญญาแท้จริง
การประยุกต์ใช้ในสังคมปัจจุบัน
กพรหมชาดกสามารถนำมาปรับใช้ในสังคมสมัยใหม่ได้โดยเน้นที่หลักเมตตาธรรมและการช่วยเหลือกัน เช่น:
การส่งเสริมการช่วยเหลือเพื่อนมนุษย์ – การดำเนินชีวิตตามหลักเมตตากรุณา เช่น การอาสาสมัคร การช่วยเหลือผู้ตกทุกข์ และการแบ่งปันทรัพยากร
การใช้สันติวิธีในการแก้ปัญหาความขัดแย้ง – การนำแนวคิดพุทธสันติวิธีมาใช้ในการไกล่เกลี่ยข้อพิพาททั้งระดับบุคคลและสังคม
การปลูกฝังศีลและวัตรที่ดีในระบบการศึกษา – การส่งเสริมศีลธรรมในระบบการศึกษาเพื่อสร้างพลเมืองที่มีคุณธรรมและจริยธรรม
บทสรุป
กพรหมชาดกสะท้อนให้เห็นถึงความสำคัญของศีลและพรตในฐานะเครื่องนำพาไปสู่ภาวะอันประเสริฐ และสามารถเชื่อมโยงกับแนวคิดพุทธสันติวิธี ซึ่งเป็นแนวทางในการสร้างสันติภาพผ่านเมตตาธรรมและการช่วยเหลือกัน การประยุกต์ใช้ชาดกนี้ในสังคมปัจจุบันจะช่วยเสริมสร้างความสงบสุขและความร่วมมือระหว่างมนุษย์ในระดับต่างๆ อย่างมีประสิทธิภาพ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น