ธัมมัทธชชาดก ในพระไตรปิฎกเล่มที่ 27
พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ 19 ขุททกนิกาย ชาดก ฉักกนิบาตชาดก ๑. อาวาริยวรรค
เพลง:กาสอนธรรม ເນື້ອເພງ : ດຣສົມພົງສ໌,AI ທຳນອງ - ຮ້ອງໂດຍ : suno คลิกฟังเพลงที่นี่ (Intro) ในป่าใหญ่ มีกาตัวหนึ่ง พร่ำสอนธรรมะ ให้สัตว์ทั้งหลายฟัง แต่ใครจะรู้ มันซ่อนความจริงไว้ข้างใน กินไข่และลูกนก แล้วร้องว่า ธัมโม ธัมโม (Chorus) พูดอย่างหนึ่ง ทำอย่างหนึ่ง วาจาอาจไพเราะ แต่ใจไม่ตรงกัน พูดถึงธรรมะ แต่การกระทำผิดไป กาลามกตัวนี้ ไม่ควรอยู่ร่วมกับพวกเรา (Verse 1) ดูกรญาติทั้งหลาย จงประพฤติธรรมแท้จริง อย่าปล่อยให้คำพูด เป็นเพียงลมผ่านไป หากเราทำตามคำสอน โลกนี้และโลกหน้า จะเต็มไปด้วยความสุข และคุณธรรมยั่งยืน (Verse 2) ระวังคนที่เอาธรรมบังหน้า เหมือนงูกับปล่อง ซ่อนพิษไว้ภายใน คนโง่ไม่รู้ เอาเป็นคนดีในหมู่บ้าน แต่สุดท้ายความจริง จะปรากฏให้เห็นเอง (Bridge) เมื่อรู้เท่าทัน ก็จงช่วยกันกำจัด อย่าให้สิ่งชั่วร้าย ทำลายความสามัคคี สร้างสังคมที่ดี ด้วยการปฏิบัติธรรมจริง เราจะอยู่ร่วมกัน ในสันติสุขตลอดไป (Outro) พูดอย่างหนึ่ง ทำอย่างหนึ่ง อย่าให้ใจและกาย แยกจากกันไป หากเราทำตามคำสอน ชีวิตจะสดใส ธัมโม ธัมโม จะนำพาเราไปสู่ทางสว่าง
บทนำ
ธัมมัทธชชาดก เป็นหนึ่งในชาดกที่ปรากฏในพระไตรปิฎกเล่มที่ 27 พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ 19 ขุททกนิกาย ชาดก ฉักกนิบาตชาดก ซึ่งเป็นเรื่องราวที่สะท้อนถึงหลักธรรมสำคัญเกี่ยวกับความจริงใจในการประพฤติธรรม และการไม่ปฏิบัติตามคำสอนเพียงแค่ปากพูดแต่ไม่ได้ลงมือทำ การศึกษาและวิเคราะห์เนื้อหาของชาดกนี้สามารถนำมาปรับใช้ในบริบทของพุทธสันติวิธี (Buddhist Peace Principles) เพื่อสร้างสังคมที่สงบสุขและเต็มไปด้วยคุณธรรม
สาระสำคัญของธัมมัทธชชาดก
เรื่องราวในธัมมัทธชชาดกกล่าวถึงกาตัวหนึ่งที่แสดงตนว่าเป็นผู้มีคุณธรรม โดยพร่ำสอนธรรมให้กับสัตว์อื่น ๆ อย่างสม่ำเสมอ แต่ในขณะเดียวกัน มันกลับกระทำการที่ตรงกันข้าม เช่น การกินไข่และลูกนกของสัตว์อื่น กาตัวนี้จึงกลายเป็นตัวอย่างของผู้ที่ "พูดอย่างหนึ่ง ทำอย่างหนึ่ง" หรือพูดง่าย ๆ ว่า เป็นคนที่ไม่จริงใจในคำพูดและการกระทำของตนเอง
ในท้ายที่สุด สัตว์อื่น ๆ ที่เคยหลงเชื่อกาตัวนี้ ต่างพากันรู้เท่าทันและตัดสินใจกำจัดมันออกไปจากหมู่คณะ เพราะมองว่ากาตัวนี้ไม่ควรจะอยู่ร่วมกับพวกมันอีกต่อไป เนื่องจากมันไม่ได้ตั้งอยู่ในธรรมแท้จริง
การวิเคราะห์เชิงหลักธรรม
การประพฤติธรรมที่แท้จริง
- พระพุทธเจ้าทรงเน้นย้ำถึงความสำคัญของการประพฤติธรรมทั้งกาย วาจา และใจ หากเราเพียงแต่พูดถึงธรรมะโดยไม่ได้ลงมือทำตามคำสอนนั้น ก็ไม่อาจเรียกได้ว่าเราตั้งอยู่ในธรรม
- ในข้อความ [๘๙๖] ระบุไว้อย่างชัดเจนว่า "พูดด้วยวาจาเป็นอย่างหนึ่ง กระทำด้วยกายเป็นอย่างหนึ่ง" ซึ่งสะท้อนถึงความไม่สอดคล้องระหว่างคำพูดและการกระทำ จนกลายเป็นเหตุให้เกิดความเสื่อมเสียในสายตาของผู้อื่น
การระวังภัยจากคนที่เอาธรรมบังหน้า
- กาตัวนี้เปรียบเสมือนบุคคลที่แอบอ้างความดี หรือใช้ธรรมะเป็นเครื่องมือในการปกปิดพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมของตนเอง เช่น การหลอกลวงหรือเอาเปรียบผู้อื่น
- ในข้อความ [๘๙๗] พระพุทธเจ้าทรงเปรียบเทียบกาตัวนี้กับงูเห่าที่ปกปิดร่างกายด้วยปล่อง หรือเหมือนคนที่เอาธรรมะมาบังหน้าเพื่อสร้างภาพลักษณ์ที่ดี แต่ภายในกลับเต็มไปด้วยความชั่วร้าย
ความจำเป็นของการรู้เท่าทัน
- ข้อความ [๘๙๕] ชี้ให้เห็นว่า ความไม่รู้เท่าทันอาจนำไปสู่การยกย่องคนที่ไม่สมควรได้รับการยกย่อง การฝึกฝนปัญญาและการพิจารณาอย่างรอบคอบจึงเป็นสิ่งสำคัญในการแยกแยะระหว่างคนดีและคนไม่ดี
การรักษาความสามัคคีในหมู่คณะ
- การกำจัดกาลามกตัวนี้ออกจากหมู่คณะ สะท้อนถึงความสำคัญของการรักษาความบริสุทธิ์และความสามัคคีในสังคม หากมีสมาชิกที่สร้างความเสื่อมเสียแก่หมู่คณะ จำเป็นต้องมีมาตรการที่เหมาะสมเพื่อรักษาความสงบเรียบร้อย
การประยุกต์ใช้ในบริบทพุทธสันติวิธี
พุทธสันติวิธี (Buddhist Peace Principles) เน้นการสร้างสังคมที่สงบสุขผ่านการปฏิบัติธรรมและการอยู่ร่วมกันอย่างสันติ ธัมมัทธชชาดกสามารถนำมาปรับใช้ในหลายมิติ เช่น
การสร้างความโปร่งใสและความจริงใจ
- ในสังคมปัจจุบัน การแอบอ้างหรือใช้คำพูดที่ไม่สอดคล้องกับการกระทำ อาจนำไปสู่ความไม่ไว้วางใจและขัดแย้ง การประพฤติธรรมทั้งกาย วาจา และใจ จึงเป็นแนวทางสำคัญในการสร้างความโปร่งใสและความจริงใจในสังคม
การพัฒนาปัญญาและการรู้เท่าทัน
- การฝึกฝนปัญญาและการพิจารณาอย่างรอบคอบ จะช่วยให้เราสามารถแยกแยะระหว่างคนดีและคนไม่ดี รวมถึงสามารถหลีกเลี่ยงการตกเป็นเหยื่อของผู้ที่เอาธรรมะมาบังหน้าได้
การรักษาความสามัคคีในสังคม
- การกำจัดสิ่งที่เป็นอุปสรรคต่อความสงบเรียบร้อยในสังคม เช่น การต่อต้านพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมของบุคคลบางกลุ่ม จะช่วยให้สังคมมีความสามัคคีและแข็งแรงมากยิ่งขึ้น
การส่งเสริมการปฏิบัติธรรมอย่างแท้จริง
- การส่งเสริมให้ทุกคนปฏิบัติธรรมอย่างแท้จริง ไม่ใช่เพียงแค่พูดหรือแสดงออกทางภายนอก จะช่วยสร้างสังคมที่เต็มไปด้วยคุณธรรมและจริยธรรม
สรุป
ธัมมัทธชชาดก เป็นเรื่องราวที่เต็มไปด้วยคติสอนใจเกี่ยวกับความสำคัญของการประพฤติธรรมอย่างแท้จริง การระวังภัยจากคนที่เอาธรรมบังหน้า และการรักษาความสามัคคีในสังคม เมื่อนำมาปรับใช้ในบริบทพุทธสันติวิธี เราจะสามารถสร้างสังคมที่สงบสุขและเต็มไปด้วยคุณธรรมได้อย่างยั่งยืน
ธัมมัทธชชาดก ในพระไตรปิฎกเล่มที่ 27 พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ 19 ขุททกนิกาย ชาดก ฉักกนิบาตชาดก ๑. อาวาริยวรรค ที่ประกอบด้วย
๙. ธัมมัทธชชาดก
พูดอย่างหนึ่งทำอย่างหนึ่ง
[๘๙๓] ดูกรญาติทั้งหลาย ท่านทั้งหลายจงประพฤติธรรม ท่านทั้งหลายจง
ประพฤติธรรมอยู่เสมอๆ เถิด ความเจริญจะมีแก่ท่านทั้งหลาย ผู้
ประพฤติธรรม ย่อมอยู่เป็นสุขทั้งในโลกนี้และโลกหน้า.
[๘๙๔] กาตัวนี้เจริญดีจริงหนอ ประพฤติธรรมอย่างสูง ยืนอยู่ด้วยเท้าข้างเดียว
ย่อมพร่ำสอนแต่ธรรมเท่านั้นแก่พวกเรา.
[๘๙๕] ท่านทั้งหลายไม่รู้จักปกติของมัน จึงพากันสรรเสริญเพราะความไม่รู้
เท่าทัน มันกินไข่และลูกนกแล้วก็ร้องว่า ธัมโม ธัมโม.
[๘๙๖] กาตัวนี้พูดด้วยวาจาเป็นอย่างหนึ่ง กระทำด้วยกายเป็นอย่างหนึ่ง ประพฤติ
ธรรมเพียงวาจา แต่ไม่กระทำด้วยกาย เพราะฉะนั้น มันไม่ได้ตั้งอยู่ใน
ธรรมเลย.
[๘๙๗] กานี้เป็นสัตว์มีถ้อยคำอ่อนหวาน มีใจรู้ได้ยาก เปรียบเหมือนงูเห่าปกปิด
ร่างกายด้วยปล่อง หรือเปรียบเหมือนคนผู้เอาธรรมบังหน้า คนโง่ไม่รู้
จริงพากันยกย่องว่า เป็นคนดีในหมู่บ้านและในนิคม ฉะนั้น.
[๘๙๘] ท่านทั้งหลายจงช่วยกันประหารกาลามกตัวนี้ ด้วยจะงอยปาก ด้วยปีก
และด้วยเท้าให้มันพินาศไป กาตัวนี้ไม่ควรจะอยู่ร่วมกับพวกเรา.
ในปริบทพุทธสันติวิธี: หลักธรรม ประยุกต์ใช้" โดยใช้สาระสำคัญของ ธัมมัทธชชาดก ในพระไตรปิฎกเล่มที่ 27 พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ 19 ขุททกนิกาย ชาดก ฉักกนิบาตชาดก
๑. อาวาริยวรรค
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น