ช่วยเขียนบทความทางวิชาการ เรื่องวิเคราะห์ ทัฬหธรรมชาดก ในพระไตรปิฎกเล่มที่ 27 พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ 19 ขุททกนิกาย ชาดก สัตตกนิบาตชาดก ๒. คันธารวรรค ที่ประกอบด้วย
๔. ทัฬหธรรมชาดก
ว่าด้วยความกตัญญู
[๑๐๖๕] เมื่อข้าพเจ้าเป็นสาว ได้ทำลายช้างศัตรูนำกิจนั้นไป ได้ช่วยถอนลูกศรที่
เสียบอยู่ที่พระอุระ วิ่งตะลุยไล่เหยียบย่ำข้าศึกไปในเวลารบ ยังทำให้
พระเจ้าทัฬหธรรมราชาพอพระทัยไม่ได้.
[๑๐๖๖] พระราชาคงไม่ทราบความเพียรพยายามของข้าพเจ้า ความดีความชอบใน
สงคราม และการเป็นทูตเดินส่งข่าวสาส์นเป็นแน่.
[๑๐๖๗] ข้าพเจ้าไม่มีพวกพ้อง ไร้ที่พึ่งอาศัย จักต้องตายแน่ๆ ยังมิหนำซ้ำพระ
ราชทานข้าพเจ้าให้แก่ช่างหม้อ ไว้สำหรับขนโคมัย.
[๑๐๖๘] คนบางคนในโลกนี้ ยังมีความหวังอยู่เพียงใด ก็ยังคบหากันอยู่เพียง
นั้น เมื่อประโยชน์ที่หวังสิ้นไป คนพาลทั้งหลายย่อมละทิ้งเขา เหมือน
พระมหากษัตริย์ทอดทิ้งช้างพังโอฏฐิพยาธิ ฉะนั้น.
[๑๐๖๙] ผู้ใดอันคนอื่นทำความยินดีให้แก่ตนก่อน ช่วยเหลือกิจให้สำเร็จทุกอย่าง
แล้ว ไม่รู้สึก ประโยชน์ทั้งหลายของบุคคลผู้ช่วยเหลือนั้น ย่อมพินาศ
ไปหมด.
[๑๐๗๐] ผู้ใดอันคนอื่นทำความดีให้แก่ตนก่อน ช่วยเหลือกิจให้สำเร็จทุกอย่าง
แล้ว ย่อมรู้สึก ประโยชน์ทั้งหลายของบุคคลผู้ช่วยเหลือนั้น ย่อมเจริญ
ทวีขึ้น.
[๑๐๗๑] เพราะเหตุนั้น ข้าพเจ้าจึงขอพูดกะท่านทั้งหลาย ท่านทั้งหลาย มาประ
ชุมกันอยู่ ณ ที่นี้มีประมาณเท่าใด ขอความเจริญจงมีแก่ท่านทั้งหลาย
ประมาณเท่านั้น ขอท่านทุกคนจงเป็นผู้มีกตัญญู ท่านทั้งหลายจักประ
ดิษฐานอยู่ในสวรรค์ตลอดกาลนาน.
จบ ทัฬหธรรมชาดกที่ ๔.
ในปริบทพุทธสันติวิธี: หลักธรรม ประยุกต์ใช้" โดยใช้สาระสำคัญของ ทัฬหธรรมชาดก ในพระไตรปิฎกเล่มที่ 27 พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ 19 ขุททกนิกาย ชาดก สัตตกนิบาตชาดก
วิเคราะห์ ทัฬหธรรมชาดก ในปริบทพุทธสันติวิธี: หลักธรรมและการประยุกต์ใช้
บทนำ ทัฬหธรรมชาดกเป็นชาดกที่สี่ในคันธารวรรค แห่งสัตตกนิบาตชาดกในขุททกนิกายของพระสุตตันตปิฎก โดยเนื้อหาว่าด้วยเรื่องความกตัญญูและผลของความไม่กตัญญู ชาดกเรื่องนี้นำเสนอแนวคิดเกี่ยวกับความกตัญญูกตเวที ซึ่งเป็นหลักธรรมสำคัญในพุทธศาสนา และสามารถนำมาประยุกต์ใช้ในบริบทของพุทธสันติวิธีได้เป็นอย่างดี
วิเคราะห์เนื้อหาทัฬหธรรมชาดก ทัฬหธรรมชาดกเล่าเรื่องของช้างพังโอฏฐิพยาธิ ซึ่งเคยรับใช้พระเจ้าทัฬหธรรมราชาในการทำสงคราม ช้างตัวนี้ได้ทำหน้าที่อย่างกล้าหาญ โดยช่วยถอนลูกศรจากพระอุระของพระราชาและรบพุ่งเพื่อปกป้องพระองค์ แต่เมื่อช้างแก่และอ่อนแอลง พระราชากลับทอดทิ้งและยกช้างให้แก่ช่างหม้อเพื่อนำไปใช้แรงงาน ช้างจึงคร่ำครวญถึงความไม่กตัญญูของพระราชา และสอนหลักธรรมเกี่ยวกับคุณค่าของความกตัญญูต่อสรรพชีวิต
หลักธรรมที่ปรากฏในชาดกนี้ ได้แก่:
กตัญญูกตเวที – การระลึกถึงคุณและตอบแทนบุญคุณของผู้มีพระคุณ
อสัตบุรุษลักษณะ – บุคคลที่ไม่กตัญญู ย่อมถูกประณามและถูกละทิ้ง
สัทธาสัมปทา – ความเชื่อมั่นในคุณงามความดีจะนำพาไปสู่ความสุขในภายหลัง
พุทธสันติวิธีและการประยุกต์ใช้หลักธรรมจากทัฬหธรรมชาดก พุทธสันติวิธีคือแนวทางการสร้างสันติสุขโดยใช้หลักธรรมในพระพุทธศาสนา ซึ่งสามารถนำหลักธรรมจากทัฬหธรรมชาดกมาปรับใช้ได้ ดังนี้:
ส่งเสริมความกตัญญูในสังคม – หลักกตัญญูกตเวทีสามารถนำไปใช้ในสังคมและองค์กร โดยการส่งเสริมการเห็นคุณค่าและตอบแทนบุญคุณของบุคคลที่เคยให้การช่วยเหลือ
สร้างจริยธรรมในการบริหารและการเมือง – ผู้นำที่มีคุณธรรมควรตระหนักถึงความสำคัญของความกตัญญูต่อผู้ที่เคยสนับสนุนตนเอง เช่น ข้าราชการหรือบุคลากรที่ทำงานหนักเพื่อประเทศชาติ
การพัฒนาความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล – การฝึกฝนความกตัญญูสามารถช่วยเสริมสร้างสายสัมพันธ์ที่ดีระหว่างบุคคล ครอบครัว และสังคม
สรุป ทัฬหธรรมชาดกเป็นเรื่องราวที่แสดงให้เห็นถึงความสำคัญของความกตัญญูในชีวิตมนุษย์ และชี้ให้เห็นถึงโทษของความไม่กตัญญู หลักธรรมจากชาดกนี้สามารถนำมาประยุกต์ใช้ในบริบทของพุทธสันติวิธี โดยช่วยส่งเสริมคุณธรรมในสังคม และเสริมสร้างความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างบุคคล องค์กร และประเทศชาติ เพื่อก่อให้เกิดสันติสุขอย่างยั่งยืน
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น