"สกว."ชูวิจัย"มจร"พบกลไกศาสนา สร้างสันติวัฒนธรรมสันติสุขอาเซียน

วันที่ 3  กันยายน พ.ศ.2561 ตามที่สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย(สกว.) โดยฝ่ายนโยบายชาติและความสัมพันธ์ข้ามชาติกลุ่มประชาคมอาเซียน ได้เผยแพร่ผลการวิจัยเรื่อง การผสานกลไกทางพระพุทธศาสนาเพื่อสร้างวัฒนธรรมการอยู่ร่วมกันอย่างสันติสุขในประชาคมอาเซียน ซึ่งเจ้าของงานวิจัย คือ พระมหาบุญเลิศ  อินฺทปญฺโญ.รศ.ดร. รองคณบดีฝ่ายวิชาการ คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย(มจร) เมื่อวันที่  29 สิงหาคม 2561 โรงแรมพลูแมน คิงเพาเวอร์ กรุงเทพมหานคร ที่ผ่านมานั้น 

พระมหาบุญเลิศ เปิดเผยว่า การสร้างสันติสุขโดยใช้กลไกทางศาสนาที่ผู้คนในบริเวณพรมแดนเคารพนับถือร่วมกัน มีผลต่อการแก้ปัญหาความขัดแย้งที่เป็นผลมาจากสาเหตุอื่นอันได้แก่ ความขัดแย้งด้านประวัติศาสตร์ เขตแดน การค้าขาย เป็นต้น ที่เกิดขึ้นในบริเวณพรมแดนไทย ลาว เมียนมาร์ และกัมพูชา ซึ่งส่งผลต่อความสัมพันธ์ของผู้คนบริเวณชายแดนให้เลวร้ายลง และกระทบต่อเศรษฐกิจชายแดนของไทยและเพื่อนบ้านในบางช่วงเวลา

งานวิจัยได้พบว่า รูปแบบการสร้างความร่วมมือระหว่างไทยกับเพื่อนบ้านผ่านกลไกของศาสนาพุทธ ประกอบด้วยหลักธรรม พิธีกรรมและสถาบัน องค์กร 3 ภาคส่วนที่สำคัญ คือ ภาครัฐกิจ ภาคธุรกิจ และภาคประชากิจ ต้องเข้ามาสนับสนุน และดำเนินการผ่านกิจกรรม (1) วันสำคัญทางพุทธศาสนา (2) การจัดกิจกรรมไหว้พระ 9 วัดสองแผ่นดิน (3) การจัดประเพณีสงกรานต์  (4) การจัดงานประจำปีตามจารีตประเพณีของท้องถิ่น และ(5) การร่วมมือทางด้านการศึกษาและกิจการพระพุทธศาสนา ร่วมจัดตั้งองค์กรความร่วมมือทางพุทธศาสนาระหว่างประเทศ เพื่อนำไปสู่การถักทอผู้คนในประชาคมอาเซียนให้เป็นหนึ่งเดียว  


การจัดกิจกรรมทางศาสนาที่เป็นต้นแบบและสามารถเสริมสร้างความสัมพันธ์ระหว่างผู้คนในศาสนาเดียวกันและต่างศาสนาให้อยู่ร่วมกันได้ คือ การจัดกิจกรรมทางพระพุทธศาสนาที่เกิดขึ้นในอำเภอแม่สอด จังหวัดตากกับเมืองเมียวดี ประเทศเมียนมาร์ และประเทศไทยกับลาว ส่วนไทยกับกัมพูชานั้นมีเพียงการจัดงานวันอาสาฬหบูชา แต่ก็ไม่ประสบความสำเร็จมากนัก สาเหตุสำคัญที่ทำให้กิจกรรมเกิดขึ้นและไม่เกิดขึ้นในแต่ละพื้นที่เป็นผลมาจากการขาดการมีส่วนร่วมจากประชาชนทั้งสองประเทศ ขาดผู้ริเริ่มที่จะทำหน้าที่ประสานงานหลักในการออกแบบกิจกรรมทั้งสองฝ่าย ทั้งนี้เพื่อให้มีกลไกที่จะทำหน้าที่ในการออกแบบกิจกรรมและจัดทำข้อเสนอเชิงนโยบายต่อองค์กรที่เกี่ยวข้อง จึงมีข้อเสนอให้จัดตั้งผู้ประสานงานวัฒนธรรมสัมพันธ์อาเซียน เป็นกลุ่มเครือข่ายจิตอาสาจากหลายศาสนาในพื้นที่ชายแดนมาทำหน้าที่สร้างความร่วมมือทางวัฒนธรรม 

แนวทางการสร้างความร่วมมือทางศาสนาเพื่อการอยู่ร่วมกันอย่างสันติสุขในประชาคมอาเซียน คือ การส่งเสริมการสร้างพื้นที่การเรียนรู้เข้าถึงแก่นของศาสนาตนและสามารถอธิบายคำสอนของผู้สอนศาสนาได้อย่างถูกต้อง ปราศจากอคติและควรมีการส่งเสริมให้เรียนรู้จักศาสนาต่างๆ เพื่อเป็นกระบอกเสียงในการทำความเข้าใจกับศาสนิกของตนกรณีหากมีประเด็นความสงสัยหรือความขัดแย้ง การส่งเสริมให้เกิดปฏิสัมพันธ์ระหว่างผู้นำศาสนาในบริเวณรอบข้าง การเอื้อเฟื้อเกื้อกูล การให้ความช่วยเหลือซึ่งกันและกัน ซึ่งเป็นรากฐานที่ทำให้ศาสนิกของตนได้ซึมซับและสร้างพื้นที่กัลยาณมิตรที่ไร้พรมแดนทางศาสนา 

พระมหาบุญเลิศ กล่าวด้วยว่า ประโยชน์จากการวิจัยครั้งนี้ คือ การได้ต้นแบบของกลไกทางศาสนาที่เป็นเครื่องมือในการสานสัมพันธ์นำมาซึ่งความสันติสุขได้จริง โดยมีผลลัพธ์ที่เป็นรูปธรรมในระดับองค์กร คือ องค์กรของรัฐทั้งสองฝ่ายได้ร่วมมือจัดทำแผนงานและโครงการกิจกรรมทางศาสนา มีการยกระดับทุนทางวัฒนธรรมมาส่งเสริมการท่องเที่ยวสร้างคุณภาพชีวิตที่ดีของชาวบ้าน ในระดับประชาชนคือ ประชาชนมีความร่วมมือในการจัดกิจกรรมทางศาสนาร่วมกัน ทำให้ประชาชนเปิดรับความเป็นมิตรภาพต่อกันระหว่างศาสนาและระหว่างชาติ