พุทธศาสนาของกลุ่มคนหนุ่มสาวรูปแบบใหม่ในเกาหลีศตวรรษที่ 21

ศตวรรษที่ 21 คือยุคแห่งความเปลี่ยนแปลงทั้งด้านสังคม เศรษฐกิจ และวัฒนธรรม ซึ่งสะท้อนผลกระทบโดยตรงต่อสถาบันศาสนา รวมถึงพุทธศาสนาในเกาหลีใต้ ปรากฏการณ์ที่สำคัญคือการลดลงของจำนวนพระภิกษุใหม่ ความสูงวัยของพระสงฆ์ และการเปลี่ยนแปลงทัศนคติของคนรุ่นใหม่ที่มีแนวโน้ม “ไม่ยึดโยงศาสนา” (non-religion/secularism) อย่างไรก็ตาม การปรับตัวของพุทธศาสนาในเกาหลีกลับสร้างรูปแบบใหม่ที่ตอบโจทย์ความต้องการของกลุ่มคนหนุ่มสาว โดยเน้นการปฏิบัติ การเรียนรู้ และกิจกรรมสร้างสรรค์ที่สอดคล้องกับวิถีชีวิตสมัยใหม่ ขณะเดียวกัน กระแสความร่วมมือระหว่างศาสนากับขบวนการสันติภาพโลก เช่น HWPL และ WARP Office ได้เชื่อมโยงพุทธศาสนาเข้ากับเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDGs) โดยเฉพาะ SDG 16 ที่เน้นสันติภาพ ความยุติธรรม และสถาบันที่เข้มแข็ง

1. ภูมิทัศน์พุทธศาสนาในเกาหลีปัจจุบัน

พุทธศาสนาเกาหลี โดยเฉพาะคณะสงฆ์ชั้นนำ เช่น “ช็อกเย” (Jogye Order) ประสบปัญหาสำคัญ ได้แก่

1. การลดลงของผู้บวชใหม่ จากราว 500 รูปในปี 1999 เหลือเพียง 61 รูปในปี 2022

2. ความสูงวัยของสงฆ์ โดยกว่า 80% มีอายุเกิน 50 ปี

3. แนวโน้มคนรุ่นใหม่โดยเฉพาะ “MG generation” (เกิดปี 1985–1996 และ 1997–2010) มีสัดส่วนสูงที่ไม่สังกัดศาสนาใดๆ และในกลุ่มอายุ 20 ปี มีเพียง 4% ที่นับถือพุทธ

อย่างไรก็ตาม การปรับตัวผ่านโครงการ “Ordination School” หรือ “Temple Stay” ได้เปิดพื้นที่ใหม่ให้คนหนุ่มสาวได้สัมผัสวิถีวัดและการปฏิบัติสมาธิ แม้หลายคนไม่ได้ตั้งใจบวชจริง แต่ประสบการณ์เชิงจิตวิญญาณเหล่านี้กลับกลายเป็น “สะพานเชื่อม” ระหว่างศาสนากับคนรุ่นใหม่

2. รูปแบบพุทธศาสนาสำหรับคนหนุ่มสาว

กลุ่มคนหนุ่มสาวในเกาหลีศตวรรษที่ 21 ไม่ได้ให้ความสำคัญกับพิธีกรรมหรือการยึดถือเชิงสถาบัน หากแต่สนใจใน 3 มิติหลัก คือ

1. การปฏิบัติสมาธิและการพัฒนาตนเอง
   กิจกรรม Temple Stay ที่เริ่มตั้งแต่ปี 2002 มีผู้เข้าร่วมกว่า 6.4 ล้านคน จัดรูปแบบใหม่ให้หลากหลาย เช่น สมาธิแบบร่วมกับสัตว์เลี้ยง การถือศีลอดพร้อมสมาธิ หรือการเข้าร่วมเชิงสุขภาพและสิ่งแวดล้อม

2. ชุมชนสร้างสรรค์และวัฒนธรรมร่วมสมัย
   วัดบางแห่งปรับตัวเป็นศูนย์รวมกิจกรรมด้านมังสวิรัติ สิ่งแวดล้อม และการทำงานสร้างสรรค์ เช่น การเขียน การทำดนตรี การใช้พื้นที่วัดเป็น “Co-working spiritual space”

3. การเชื่อมโยงโลกาภิวัตน์
   วัดเกาหลีหลายแห่งกลายเป็นพื้นที่นานาชาติ มีนักศึกษาต่างชาติและชาวต่างประเทศกว่า 2,000 คนจากกว่า 30 ประเทศมาเข้าร่วมกิจกรรมทุกปี แสดงถึงการเปิดศาสนาให้เชื่อมกับกระแสโลก

3. พุทธศาสนาและเวทีสันติภาพโลก

เมื่อวันที่ 18 กันยายน 2568 พระปราโมทย์ วาทโกวิโท เข้าร่วมประชุมผู้นำสันติภาพโลก HWPL World Peace Summit ที่ประเทศเกาหลีใต้ โดยมี WARP Office เป็นกลไกหลักในการเสริมสร้างสันติภาพข้ามศาสนา ภารกิจสำคัญ ได้แก่

• เสวนาข้ามศาสนา (Interfaith Dialogue): เน้นการหาจุดร่วมแทนการขยายความต่าง

• การศึกษาศาสนาเพื่อสันติภาพ: พัฒนา Peace Curriculum เพื่อเยาวชน

• ความร่วมมือศาสนากับรัฐและภาคประชาสังคม: ขับเคลื่อนกฎหมายสันติภาพสากล (DPCW)

• ป้องกันความขัดแย้งทางศาสนา: ผ่านการเจรจาและความเข้าใจร่วมกัน

กิจกรรมเหล่านี้เชื่อมโยงกับ SDG 16 โดยตรง ช่วยสร้างวัฒนธรรมสันติภาพ ลดความรุนแรง และสร้างสถาบันที่เข้มแข็ง

4. การบรรจบของ “พุทธหนุ่มสาว” และ “พุทธสันติภาพโลก”

ปรากฏการณ์พุทธศาสนาของคนหนุ่มสาวในเกาหลีศตวรรษที่ 21 มีลักษณะสำคัญคือ “ความไม่ยึดติดกับศาสนาสถาบัน แต่เปิดกว้างต่อประสบการณ์จิตวิญญาณ” สิ่งนี้สอดรับกับแนวทาง HWPL ที่ใช้ศาสนาเป็นฐานในการสร้างสันติภาพ ไม่จำกัดกรอบที่นิกายหรือความเชื่อเฉพาะ แต่สร้างพื้นที่ร่วมผ่านคุณค่าพื้นฐาน เช่น ความเมตตา ความรัก และการอยู่ร่วมกันอย่างสันติ

ดังนั้น การบูรณาการระหว่าง “พุทธหนุ่มสาว” และ “เครือข่ายศาสนาเพื่อสันติภาพ” อาจเป็นแนวทางอนาคตในการสร้างพลวัตใหม่ของพุทธศาสนาเกาหลีและเอเชีย ที่ทั้งตอบโจทย์คนรุ่นใหม่และเชื่อมกับเป้าหมายโลก

บทสรุป

พุทธศาสนาของคนหนุ่มสาวในเกาหลีศตวรรษที่ 21 คือกระบวนการ “รีอินเวนต์” (reinvent) ศาสนาให้เหมาะกับสังคมสมัยใหม่ แม้จำนวนผู้ศรัทธาลดลง แต่รูปแบบการปฏิบัติที่หลากหลาย การผสานวัฒนธรรมร่วมสมัย และการเชื่อมโยงกับขบวนการสันติภาพโลก กลายเป็นฐานใหม่ที่เสริมความสำคัญของพุทธศาสนาในเวทีโลก ขณะเดียวกัน การเชื่อมกับ SDG 16 ยิ่งยืนยันว่าพุทธศาสนาสามารถเป็นพลังเชิงบวกในการสร้างสังคมสันติสุข ครอบคลุม และเข้มแข็งในศตวรรษที่ 2