เพลง : ธรรมะในยุคเอไอ

 (Verse 1) https://suno.com/s/VNm3Uj6Iwe0y32Ja

ก้าวทันโลกไม่ทิ้งธรรม
แม้คลื่นลมแห่งความเปลี่ยนพลันถาโถม
พระสอนศีลธรรมยืนมั่นคง
ถือพุทธปัญญาเป็นแสงนำทาง

 (Verse 2) https://suno.com/s/8B08dOOcMY5wkUv9

เอไอคือเครื่องมือ มิใช่ผู้แทนใจ
สื่อสารธรรมะไกลสู่เยาวชนทั่วหล้า
ไม่ทดแทนเมตตาและปัญญา
แต่ช่วยพาให้ธรรมะเข้าถึงใจ

(Hook)

ธรรมะไม่เก่า แม้โลกหมุนไป
เทคโนโลยีเปลี่ยนได้ แต่ใจยังใฝ่ดี
เอไอเป็นเพื่อน ร่วมทางศรัทธา
สร้างคุณค่าด้วยศีลธรรมยืนยง

 (Verse 3)

เวิร์กช็อปความรู้เปิดโลกใหม่
สร้างสื่อธรรมออนไลน์ด้วยแสงแห่งธรรม
ก้าวไปพร้อมกันด้วยสติและปัญญา
เชื่อมศรัทธากับวิทย์ให้เป็นหนึ่งเดียว

(Outro)

ธรรมะในยุคเอไอ
คือสะพานใจสู่อนาคต
พระสอนศีลธรรมไม่หวั่นไหว

ยืนหยัดให้แสงธรรมส่องโลกไป 

เครื่องมือของพระสอนศีลธรรมในยุคเอไอ

บทนำ

บทบาทของพระสอนศีลธรรมในโรงเรียนเป็นภารกิจสำคัญที่ช่วยสืบทอดพระพุทธศาสนา สร้างพื้นฐานคุณธรรม จริยธรรม และความเป็นพลเมืองที่ดีให้แก่เยาวชนไทย อย่างไรก็ตาม บริบทสังคมร่วมสมัยได้เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะอย่างยิ่งการมาถึงของ เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (Artificial Intelligence: AI) ซึ่งกำลังแทรกซึมเข้าสู่ทุกมิติของการศึกษาและการสื่อสาร พระสอนศีลธรรมจึงจำเป็นต้องเรียนรู้และประยุกต์ใช้ AI ให้เป็นเครื่องมือเพื่อเสริมประสิทธิภาพการทำงาน โดยไม่ละทิ้งรากฐานของพระพุทธธรรมและจริยธรรมทางศาสนา

กรณีศึกษา: โครงการพัฒนาบุคลากร พ.ศ. 2568

จากข้อมูลการจัดโครงการของ สำนักงานพระสอนศีลธรรม มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ณ วัดมหาจุฬาลงกรณราชูทิศ จ.พระนครศรีอยุธยา ระหว่างวันที่ 11–12 กันยายน พ.ศ. 2568 พบว่า การอบรมได้ให้ความสำคัญกับ 3 มิติหลัก ได้แก่

1. การตระหนักรู้ต่อ AI และความเปลี่ยนแปลง

   • พระราชวัชรธรรมวาที, รศ.ดร. ได้บรรยายหัวข้อ “ปัญญาประดิษฐ์กับความท้าทายในเปลี่ยนแปลง” ชี้ให้เห็นว่า พระสอนศีลธรรมไม่สามารถแยกตัวออกจากกระแสเทคโนโลยีได้ แต่ควรเข้าใจและใช้ประโยชน์อย่างเหมาะสม

2. การใช้ AI ในงานประจำและการเรียนการสอน

   • กิจกรรม “เปิดโลก AI - เข้าใจง่าย ไม่ไกลตัว” และ “เครื่องมือ AI ที่ช่วยงานประจำ” สะท้อนให้เห็นว่า พระสอนศีลธรรมสามารถใช้ AI ในการสร้างสื่อการสอน จัดทำเอกสาร หรือวิเคราะห์ข้อมูลนักเรียน เพื่อเสริมบทบาทการถ่ายทอดคุณธรรม

3. การบูรณาการ AI กับจริยธรรม

   • การบรรยายเรื่อง “จริยธรรมในปัญญาประดิษฐ์ (AI) พิชิตความสำเร็จในงาน” โดยพระศรีวัชรศาสตรบัณฑิต, ดร. เน้นว่า การใช้ AI ต้องอยู่บนพื้นฐานของศีลธรรม ความรับผิดชอบ และไม่ให้เทคโนโลยีบดบังคุณค่าทางจิตวิญญาณ

การวิเคราะห์เครื่องมือ AI ที่เกี่ยวข้อง

เมื่อพิจารณาเชิงวิชาการ เครื่องมือ AI สำหรับพระสอนศีลธรรมสามารถแบ่งได้เป็น 3 กลุ่มใหญ่ ดังนี้

1. เครื่องมือด้านการสื่อสารและการเรียนรู้

   • ระบบ Chatbot และ Generative AI (เช่น GPT) เพื่อช่วยตอบคำถามทางศีลธรรม

   • โปรแกรมสื่อมัลติมีเดียที่ใช้สร้างบทเรียน สื่อการสอน หรือการ์ตูนธรรมะ

2. เครื่องมือด้านการจัดการและวิเคราะห์ข้อมูล

   • AI วิเคราะห์พฤติกรรมผู้เรียน เพื่อช่วยออกแบบกิจกรรมสอดคล้องกับบริบทนักเรียน

   • ระบบจัดเก็บความรู้และฐานข้อมูลธรรมะในรูปแบบดิจิทัล

3. เครื่องมือด้านการสร้างแรงบันดาลใจและสังคมธรรมะออนไลน์

   • แพลตฟอร์มโซเชียลที่ใช้ AI แนะนำเนื้อหาธรรมะตามความสนใจของผู้เรียน

   • Virtual Reality (VR) และ Augmented Reality (AR) เพื่อสร้างประสบการณ์เสมือนจริงในการเรียนรู้พระพุทธศาสนา

ข้อท้าทายและข้อควรระวัง

แม้ AI จะมีศักยภาพสูง แต่การประยุกต์ใช้ในงานพระสอนศีลธรรมมีข้อควรพิจารณา ได้แก่

• ปัญหาจริยธรรมและข้อมูลเท็จ (Ethical AI & Misinformation): พระสอนศีลธรรมต้องเป็นผู้คัดกรอง มิใช่เพียงผู้รับเทคโนโลยี

• การลดทอนคุณค่ามนุษย์: การพึ่งพา AI ไม่ควรแทนที่บทบาทความอบอุ่นและเมตตาของพระสงฆ์

• ความเหลื่อมล้ำทางดิจิทัล: โรงเรียนในชนบทอาจไม่สามารถเข้าถึงเครื่องมือ AI ได้เท่าเทียมกับเมืองใหญ่

สรุป

การก้าวสู่ “พระสอนศีลธรรมยุค AI” เป็นความท้าทายที่ต้องอาศัยทั้ง ความรู้ด้านเทคโนโลยี และ การยึดมั่นในหลักธรรม ควบคู่กัน การอบรมพัฒนาบุคลากรโดยมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัยถือเป็นก้าวสำคัญในการสร้างสมดุลระหว่าง “ธรรมะ” และ “เทคโนโลยี” หากพระสอนศีลธรรมสามารถใช้ AI เป็น “เครื่องมือ” โดยไม่ละทิ้งความเป็น “ผู้ชี้นำทางจิตใจ” ก็จะช่วยให้การเผยแผ่พระพุทธศาสนามีความทันสมัยและเข้าถึงเยาวชนไทยได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น