บทคัดย่อ
บทความนี้มุ่งวิเคราะห์ “หลักสูตรผู้นำเพื่อนสันติภาพ รุ่นที่ 27” ของมูลนิธิเพื่อนสันติภาพ ในฐานะกลไกพัฒนาศักยภาพผู้นำสังคม–การเมืองไทยยุคใหม่ โดยพิจารณาโครงสร้างหลักสูตร เจตนารมณ์สำคัญ วิธีการพัฒนา การสร้างคุณลักษณะผู้นำเชิงคุณธรรม และบทบาทของหลักสูตรต่อการเสริมสร้างวัฒนธรรมทางการเมืองเชิงสันติ ทั้งในระดับบุคคล องค์กร และสังคม นอกจากนี้ยังเสนอข้อค้นพบว่าหลักสูตรลักษณะนี้สามารถเป็น “ฐานราก” ให้การเมืองไทยก้าวสู่ความมั่นคง มั่งคั่ง ยั่งยืน และมีธรรมาภิบาลได้อย่างไร
1. บทนำ
ในบริบทของการเมืองไทยที่เผชิญความซับซ้อน ความขัดแย้งทางสังคม และความเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว แนวคิดเรื่อง “ผู้นำเชิงสันติภาพ” เริ่มมีความสำคัญมากขึ้น หลักสูตรผู้นำเพื่อนสันติภาพ รุ่นที่ 27 ซึ่งจัดขึ้นระหว่างวันที่ 21–23 พฤศจิกายน 2568 ณ สวนสันติภาพธรรมสถาน จ.นครนายก นับเป็นตัวอย่างหนึ่งของการพัฒนาผู้นำที่เน้นทั้งศักยภาพภายใน และพันธกิจต่อสังคม
พลโทนพดล มังคละทน ผู้อำนวยการหลักสูตร ได้เปิดการอบรม โดยเน้นย้ำว่าผู้นำยุคใหม่ต้องมีความสมดุล มั่นคงทางความคิด และเคารพสันติวิธี ซึ่งสอดคล้องกับความต้องการทางการเมืองไทยที่ต้องการผู้นำคุณภาพทั้งด้านศีลธรรมและการบริหารจัดการความขัดแย้ง
2. วัตถุประสงค์หลักของหลักสูตรในฐานะกรอบพัฒนาผู้นำสังคม–การเมือง
หลักสูตรดังกล่าวถูกออกแบบเพื่อพัฒนาผู้นำรุ่นใหม่ตามแนวคิดสำคัญ ดังนี้
2.1 การสร้างผู้นำที่เข้าใจความท้าทายร่วมสมัย
ผู้นำจำเป็นต้องเผชิญปัญหาจากเทคโนโลยี ความเหลื่อมล้ำ ความขัดแย้งทางความคิดเห็น และความเปลี่ยนแปลงเชิงโครงสร้าง หลักสูตรจึงให้ความสำคัญกับการคิดเชิงระบบและการบริหารความเปลี่ยนแปลง
2.2 การประยุกต์หลักพอเพียง–มั่นคง–ยั่งยืน–สมดุล
หลักการเหล่านี้มีศักยภาพเป็น “แนวทางการเมืองเชิงคุณธรรม” ที่เน้นความพอดี ความรับผิดชอบต่อสังคม และการใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่า ซึ่งช่วยเสริมวัฒนธรรมการเมืองที่โปร่งใสและยั่งยืน
2.3 การสร้างผู้นำที่ยึดถือคุณธรรมและจริยธรรม
องค์ประกอบนี้เป็นหัวใจสำคัญของการพัฒนาผู้นำทางการเมือง เพื่อให้ตัดสินใจบนฐานของความยุติธรรม ความเมตตา และสันติภาพ
2.4 การพัฒนาทักษะสันติวิธีในการแก้ไขปัญหา
ในสังคมประชาธิปไตย ความสามารถในการจัดการความขัดแย้งอย่างไม่ใช้ความรุนแรงเป็นองค์ความรู้พื้นฐานที่ผู้นำจำเป็นต้องมี
3. โครงสร้างการอบรมและกระบวนการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วม
หลักสูตรรุ่นที่ 27 ใช้ระยะเวลา 3 วัน ครอบคลุมเนื้อหาหลายกลุ่มวิชาที่กำหนดเป็น “Subjects” แยกตามประเด็นเฉพาะด้าน โดยแต่ละกลุ่มเปิดโอกาสให้ผู้เรียนแลกเปลี่ยนความคิดเห็น วิเคราะห์สถานการณ์จริง และถกเถียงเชิงเหตุผล
ลักษณะการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วม (Participatory Learning) นี้ช่วยให้ผู้เข้าร่วมได้
-
พัฒนาทักษะการสื่อสาร
-
เห็นคุณค่าความหลากหลาย
-
ฝึกการฟังเชิงลึก
-
เรียนรู้การอยู่ร่วมกับผู้อื่นอย่างเคารพ
ในเชิงวิชาการ นี่คือกระบวนการที่มีคุณค่าอย่างยิ่งต่อการสร้างวัฒนธรรมประชาธิปไตยในระดับฐานราก
4. หลักการของมูลนิธิเพื่อนสันติภาพ: ฐานคิดที่เอื้อต่อพัฒนาการเมือง
มูลนิธิเพื่อนสันติภาพยึดหลัก “ความรัก ความเมตตา ความยุติธรรม ความหวังดี” ซึ่งเป็นชุดคุณค่าที่สนับสนุนแนวคิดทางการเมืองแบบสันติประชาธิปไตย (peace-oriented democracy)
องค์ประกอบนี้ช่วยเพิ่มความหมายให้หลักสูตร เพราะเป็นการสร้างผู้นำที่ไม่เพียงมีความรู้ แต่ยังมีรากฐานด้านคุณค่า (values-based leadership)
5. การวิเคราะห์ผลกระทบต่อพัฒนาการเมืองไทย
5.1 เสริมสร้างผู้นำที่มีบูรณภาพ (Integrity-Driven Leaders)
ผู้นำที่ผ่านกระบวนการเช่นนี้มักตัดสินใจด้วยเหตุผลและจริยธรรม ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการลดการทุจริต การใช้อำนาจเกินขอบเขต และการเมืองแบบแบ่งขั้ว
5.2 สนับสนุนการเมืองเชิงสันติและการจัดการความขัดแย้ง
สังคมไทยต้องการผู้นำที่สามารถไกล่เกลี่ย คลี่คลายความขัดแย้งด้านชาติพันธุ์ ความคิดทางการเมือง และสังคมออนไลน์ที่มีความรุนแรงเชิงวาทกรรมสูง
5.3 ส่งเสริมวัฒนธรรมประชาธิปไตยจากฐานราก
วิธีการแลกเปลี่ยนความคิดเห็นในหลักสูตรสะท้อนหลัก “การรับฟัง การมีส่วนร่วม และความเคารพต่อผู้อื่น” ซึ่งเป็นพฤติกรรมสำคัญของพลเมืองในประชาธิปไตย
5.4 พัฒนาศักยภาพผู้นำพื้นที่และผู้นำภาคสังคม
ผู้เข้าร่วมจากหลากหลายภาคส่วน—ชุมชน องค์กรเอกชน ภาครัฐ—สามารถนำความรู้กลับไปพัฒนานโยบายย่อย โครงการชุมชน และกิจกรรมเชิงสันติภาพในพื้นที่ของตน
6. ข้อเสนอเชิงนโยบายและพัฒนาหลักสูตรต่อไป
-
บูรณาการหลักสูตรเข้ากับระบบอบรมผู้นำภาครัฐและการปกครองท้องถิ่น
เพื่อสร้างฐานผู้นำสันติภาพในระดับโครงสร้างของรัฐ -
พัฒนาหลักสูตรต่อเนื่อง (Advanced Peace Leadership Program)
สำหรับผู้ที่ต้องการความเชี่ยวชาญด้านการไกล่เกลี่ย การเจรจา และสันติวิธีในระดับนโยบาย -
ขยายเครือข่ายผู้ผ่านการอบรมเป็น “ชุมชนผู้นำสันติภาพ”
เพื่อแลกเปลี่ยนบทเรียนและพัฒนานวัตกรรมสังคมร่วมกัน -
ส่งเสริมการวิจัยประเมินผลผลลัพธ์ (Impact Evaluation)
เพื่อพัฒนาหลักสูตรให้ทันความเปลี่ยนแปลงของบริบทการเมืองไทย
สรุป
หลักสูตรผู้นำเพื่อนสันติภาพ รุ่นที่ 27 เป็นต้นแบบของการพัฒนาผู้นำยุคใหม่ที่เน้นความดีงาม ความยั่งยืน และสันติวิธี ไม่เพียงสร้างผู้นำที่มีความรู้และคุณธรรม หากยังมีศักยภาพเป็น “รากฐานของการพัฒนาการเมืองไทย” ที่มั่นคงและสมดุลในระยะยาว
การเสริมความแข็งแกร่งของหลักสูตรเช่นนี้ จึงเป็นการลงทุนเชิงสังคมที่สามารถสร้างผู้นำคุณภาพ ซึ่งมีบทบาทสำคัญต่อการสร้างสังคมที่สันติ โปร่งใส และเป็นธรรมอย่างแท้จริง
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น