วิเคราะห์วิธีการป้องกันน้ำท่วมของโรงแรมแชงกรีล่าเชียงใหม่: ต้นแบบบ้านเรือนในหาดใหญ่ช่วงอุทกภัยปี 2568
บทคัดย่อ
บทความนี้วิเคราะห์มาตรการป้องกันน้ำท่วมของโรงแรมแชงกรีล่า เชียงใหม่ ซึ่งประสบความสำเร็จในการรับมือกับอุทกภัยในพื้นที่เสี่ยง ด้วยการใช้ระบบ “Flood Gate” และ “Boxwall Flood Barrier” ที่มีประสิทธิภาพสูงจนสามารถป้องกันความเสียหายได้ทั้งหมด กรณีศึกษานี้ถูกนำไปเป็นต้นแบบการดัดแปลงใช้ในระดับครัวเรือนที่อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา ระหว่างเหตุการณ์น้ำท่วมใหญ่ปี พ.ศ. 2568 ซึ่งมีบ้านเรือนเพียงบางส่วนที่สามารถนำแนวทางดังกล่าวไปใช้ได้อย่างได้ผล บทความนี้วิเคราะห์ศักยภาพการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีดังกล่าวในระดับชุมชน พร้อมข้อเสนอเชิงนโยบายเพื่อยกระดับความยืดหยุ่น (resilience) ต่อภัยพิบัติในเขตเมืองของไทย
1. บทนำและภูมิหลัง
อุทกภัยเป็นภัยพิบัติที่เกิดซ้ำและสร้างความเสียหายอย่างรุนแรงในหลายพื้นที่ของประเทศไทย โดยเฉพาะในเขตเมืองที่มีการขยายตัวอย่างรวดเร็วและโครงสร้างระบายน้ำมีข้อจำกัด อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา เป็นพื้นที่ที่ประสบปัญหาน้ำท่วมใหญ่มาแล้วหลายครั้ง เช่น ปี 2531, 2543, 2553 และล่าสุดปี พ.ศ. 2568 ที่มีระดับน้ำสูงและกระแสไหลเชี่ยว ทำให้บ้านเรือนและเศรษฐกิจเมืองเสียหายอย่างหนัก
ในขณะเดียวกัน จังหวัดเชียงใหม่ ซึ่งเป็นพื้นที่ประสบอุทกภัยเช่นกัน กลับมีกรณีศึกษาเชิงบวกจากโรงแรมแชงกรีล่า เชียงใหม่ ที่สามารถป้องกันน้ำท่วมได้อย่างมีประสิทธิภาพ ด้วยการลงทุนในนวัตกรรมระบบป้องกันน้ำท่วมล่วงหน้า ความสำเร็จนี้จึงเป็นแบบอย่างที่สามารถนำไปใช้ในพื้นที่เสี่ยงซ้ำซาก เช่น หาดใหญ่ เพื่อยกระดับการรับมือภัยพิบัติในอนาคต
2. วิธีการป้องกันน้ำท่วมของโรงแรมแชงกรีล่า เชียงใหม่
2.1 ระบบกำแพงกั้นน้ำท่วม (Flood Gate / Boxwall Flood Barrier)
Flood Gate เป็นระบบกั้นน้ำแบบกึ่งถาวร ทำจากโลหะคุณภาพสูง มีเสาค้ำยัน มีความสูงมากกว่า 1 เมตร สามารถผนึกปิดพื้นที่รอบโรงแรม ป้องกันไม่ให้น้ำไหลบ่าเข้าสู่ตัวอาคาร
Boxwall Flood Barrier เป็นกำแพงกั้นน้ำแบบเคลื่อนย้ายได้ (portable) ผลิตจากต่างประเทศ สามารถติดตั้งได้รวดเร็ว ไม่ต้องใช้เครื่องมือหนัก ใช้หลักการถ่ายน้ำหนักของน้ำในการเพิ่มความมั่นคงของตัวกำแพง เหมาะกับสถานการณ์ที่ต้องเสริมแนวป้องกันเฉพาะจุดหรือต้องการความคล่องตัวในการติดตั้ง
2.2 การลงทุนและความคุ้มค่าเชิงเศรษฐศาสตร์
แม้ต้นทุนของระบบป้องกันเหล่านี้สูง แต่เมื่อเปรียบเทียบกับความเสียหายที่อาจเกิดขึ้นกับทรัพย์สินของโรงแรม ระบบดังกล่าวถือว่าคุ้มค่าอย่างมาก งานวิจัยด้านเศรษฐศาสตร์ภัยพิบัติชี้ว่า การป้องกันก่อนเกิดเหตุมีต้นทุนต่ำกว่าการฟื้นฟูหลังเกิดภัยหลายเท่า กรณีของแชงกรีล่ายืนยันหลักการนี้อย่างเป็นรูปธรรม
3. การวิเคราะห์ศักยภาพในการเป็นต้นแบบสำหรับหาดใหญ่
3.1 การปรับใช้เทคโนโลยีในระดับครัวเรือนและชุมชน
ระบบ Flood Gate ขนาดใหญ่ของโรงแรมอาจไม่เหมาะกับบ้านเรือนทั่วไป แต่มีส่วนหนึ่งของเทคโนโลยีที่สามารถนำไปประยุกต์ใช้ได้ เช่น
-
Boxwall Flood Barrier เวอร์ชันขนาดเล็ก
-
กำแพงป้องกันน้ำแบบแยกส่วน (modular barriers)
-
บานกั้นน้ำหน้าประตูบ้าน (door flood barriers)
ในเหตุการณ์ปี 2568 พบว่ามีบ้านเรือนบางหลังในหาดใหญ่ที่นำระบบกั้นน้ำคล้ายของแชงกรีล่ามาใช้ ทำให้สามารถป้องกันน้ำท่วมได้สำเร็จแม้อยู่ท่ามกลางพื้นที่ที่มีน้ำสูง เป็นตัวอย่างเชิงปฏิบัติถึงความเป็นไปได้ในการนำเทคโนโลยีนี้มาต่อยอด
3.2 มิติด้านเศรษฐศาสตร์และบทบาทรัฐ
เพื่อให้ประชาชนเข้าถึงเทคโนโลยีป้องกันน้ำท่วม ควรมีมาตรการสนับสนุน เช่น
-
เงินกู้ดอกเบี้ยต่ำสำหรับระบบป้องกันน้ำท่วม
-
ลดหย่อนภาษีสำหรับการติดตั้งระบบ Flood Barrier
-
การส่งเสริมงานวิจัยและพัฒนาระบบกั้นน้ำราคาย่อมเยา
บทบาทของภาครัฐสำคัญอย่างยิ่งในการลดต้นทุนของนวัตกรรมให้เหมาะสมกับระดับครัวเรือนในพื้นที่เสี่ยง เช่น หาดใหญ่
3.3 แผนเตรียมความพร้อมและการฝึกซ้อมเผชิญเหตุ
ความสำเร็จของโรงแรมแชงกรีล่าไม่ใช่เพราะเทคโนโลยีเพียงอย่างเดียว แต่รวมถึงการมีแผนเผชิญเหตุที่รัดกุม เช่น
-
การซ้อมติดตั้ง Flood Gate
-
การประเมินระดับความเสี่ยง
-
การกำหนดจุดติดตั้งอุปกรณ์ล่วงหน้า
-
ระบบแจ้งเตือนภายในองค์กร
หากครัวเรือนในหาดใหญ่มีชุดความรู้และขั้นตอนปฏิบัติที่ชัดเจน ก็สามารถลดความเสียหายได้อย่างมีนัยสำคัญ
4. สรุปและข้อเสนอแนะเชิงนโยบาย
กรณีโรงแรมแชงกรีล่า เชียงใหม่ เป็นตัวอย่างชัดเจนของการจัดการความเสี่ยงเชิงรุก (proactive risk management) ด้วยการใช้เทคโนโลยีและการวางแผนอย่างเป็นระบบ แนวทางนี้สามารถนำไปใช้เป็นต้นแบบการป้องกันน้ำท่วมในพื้นที่เสี่ยงซ้ำซาก เช่น อำเภอหาดใหญ่ โดยมีข้อเสนอสำคัญดังนี้:
1) ส่งเสริมเทคโนโลยีป้องกันน้ำท่วมในระดับครัวเรือน
รัฐควรสนับสนุนอุปกรณ์กั้นน้ำมาตรฐานที่ติดตั้งง่ายและราคาจับต้องได้
2) พัฒนาโครงการ “Flood-Ready Communities”
มุ่งเน้นชุมชนเสี่ยงน้ำท่วมให้มีแนวป้องกันร่วม เช่นกำแพงกั้นน้ำเคลื่อนย้ายได้ระดับชุมชน
3) สนับสนุนงานวิจัยนวัตกรรมการป้องกันน้ำท่วมในประเทศ
เพื่อลดต้นทุนการนำเข้าและให้เหมาะสมกับบริบทเมืองไทย
4) ส่งเสริมการเตรียมความพร้อมและการบริหารจัดการชุมชน
ใช้บทเรียนจากแชงกรีล่า เช่น การฝึกซ้อม การวางแผน และการติดตั้งอุปกรณ์อย่างเป็นระบบ
บทสรุป
การป้องกันน้ำท่วมตามแบบโรงแรมแชงกรีล่า เชียงใหม่ แสดงให้เห็นถึงศักยภาพของการใช้เทคโนโลยีร่วมกับการบริหารจัดการที่เป็นระบบ ซึ่งสามารถนำไปประยุกต์ใช้ในบ้านเรือนและชุมชนในหาดใหญ่เพื่อรับมืออุทกภัยในอนาคต การนำบทเรียนนี้ไปต่อยอดในระดับนโยบายและการปฏิบัติจะช่วยสร้างเมืองที่ยืดหยุ่น ลดความสูญเสีย และเพิ่มความปลอดภัยให้แก่ประชาชนในระยะยาว
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น